"Болор цом-37" наадам маргааш эхэлнэ

Монголын зохиолчдын эвлэлээс жил бүр зохион байгуулдаг 37 дахь удаагийн “Болор цом” яруу найргийн наадам энэ сарын 4-нд буюу маргааш Багануур дүүрэгт эхэлнэ. “Болор цом-36” Дорноговь аймагт болж, тэргүүн найрагчаар Б.Баттулга тодорсон. "Болор цом" наадмын өмнөх өдөр нь уран үгсийн чуулган болдог уламжлалтай

12 жил урласан Дэлхийн нэг өдөр нээлтээ хийнэ

Үндэсний хөгжмийн урлаг дэлхийн рок сонирхогчдыг байлдан дагуулж буйг бид улс даяараа бахархан үзлээ. Монгол үндэсний урлагт нээгдээгүй олон боломж байгааг үнэлж Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Б.Баттулга “The Hu” хамтлагт “Чингисийн одон”-г зүүж өгсөн нь саяхан

"Moon Dance" хамтлаг ДАШТ-д шилдэг зургаад багтлаа

ХБНГУ-ын Бремен хотноо өчигдөр /2019.12.07/ болсон Латин формейшн бүжгийн Дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээнд Монголын “Moon Dance” хамтлаг оролцож, гурав дахь удаагаа шигшээд шалгаран, Дэ

Бяцхан балетчид “Vibe” олон улсын наадмаас хүрэл медаль хүртлээ

  Австралийн Перт хотноо аравдугаар сарын 05-ны өдөр “Vibe” олон улсын баллетын тэмцээн болж өнгөрлөө. Уг тэмцээнд Монгол улсаас “Classic ballet & Piano school”-ийн бяцхан бүжигчид оролцон гуравдугаар байрын шагнал хүртжээ.

ЦАРЦАА НАМЖИЛ  ОХУ-ын ЭРХҮҮ хотыг зорив

ОХУ - ын Эрхүү хотын засгийн газрын ивээл дор зохион байгуулагдах Ази номхон далайн орнуудын хүүхдийн жүжгийн анхдугаар наадам энэ оны 09-р сарын 05-наас 11-ны өдрүүдэд Эрхүү хотод зохион байгуулагдах гэж байна.

Д.Одсүрэн: Германы театрт гоцлол бүжигчин хийнэ гэдэг том боломж

Өдгөөгөөс 12 жилийн өмнө авьяас чадвараараа шалгарч, Германы бүжигчдийн нүдэнд өртөж эх орноосоо мордсон хүү одоо Германы театр гоцлол бүжигчнээр ажиллаж байна. Түүнийг эх орондоо ирээд байхад нь цөөн хором ярилцлаа.

Монгол хөгжим судалж өөрийгөө, өөрсдийгөө таних гэсэн юм

Төгөлдөр хуурч, АНУ-ын Аризонагийн их сургуулийн докторант Э.Мөнхшүртэй ярилцлаа. ХБК, СУИС-д суралцаж төгссөний дараа Чикагогийн их сургуульд мэргэжлээрээ магистрын зэрэг хамгаалсан тэрбээр өдгөө “Хөгжмийн зохиолч Б.Шаравын төгөлдөр хуурт зориулсан бүтээлүүд” сэдвээр докторын зэрэг горилон суралцаж байгаа аж. Хөгжмийн зохиолч Б.Шаравтай эчнээ танил болсон тэрбээр алсын орноос утсаар ярьж мэдээлэл авч байжээ

“Хангайн цом-2019” наадмын тэргүүн шүлгүүд

Яруу найрагч Д.Цогбадрах“Хангайн цом-2019” наадмын тэргүүн шүлэг Халамцуу үеийн таталбар Өвдгөө халцалж, шүд зуун сөрсөнӨдөр шөнийн бор хоногт өнгө засахДавсалж шарсан махны даруулга болмоорДарийн утаа үнэртсэн сайхан хүүхнүүдДомбон сартай голоор морин тэрэг гатлах шигДорнын мөнгөн харгиа нүднээс нь сонстохХойно урдаас бууны ам шиг шагайсанХонин нүдэн цэцэг мэт сайхан хүүхнүүдДаанч би тэдэнтэй яриа хөөрөө нийлэхгүй Дасаж хайрласан чамдаа л зорьдог болохоорДарга, цэрэггүй араас нь өнгөлзөх хүүхнүүдийн дэргэдүүрДалдын хар малгайт шиг хоохолзож өнгөрнөмЦахилгаан гүйдэл хүмүүсийн биеэр урссанЦаг үеэ ч алдаа, новш гэжДээрээс хэн нэгэн өнгийн харах шигДэлхийн бөмбөрцгөө нэг сайн өшиглөөд хаях юм сан.*** *** *** Г.Сэр-Одын нэрэмжилт шагналт, яруу найрагч Э.Гантулга“Хангайн цом-2019” наадмын дэд байрын шагналт шүлэг Уулын намар Гоо үзэмжийг ачаалж цувах үхэр тэрэгнүүдГол гатлах хагалбар мөрөө чирсээр эргээс алсархуйДэвтэж ханасан мөрний цөмөрч чахрах чимээгДэлхий өвсөндөө шингээж уулс руу хүргэмүйСэлмэн эвэртээ манан сэжилсэн бүдүүн шаруудСэтгэлийн цоргоор модчин эрсийн гунигийг асгахуйГуалин чирсээр намрыг уруудах өндрийн жимийгГуу жалгатай нь сэлт дайрсан шаргал тэнгэр мэдмүйЦаснаас наана өвлийг ичээх аадрын үүлсЦацагт сүүлээр уулын далыг намин шавхрахуйХамартаа дөртэй улаан гунуудын ахуй биеэсХад чулуу гоо үзэмжтэйгээр нуран урсамуй.*** *** *** Яруу найрагч Т.Амар-Амгалан“Хангайн цом-2019” наадмын 3-р байрын шагналт шүлэг Бага нас минь минийх биш байлаа Бага нас минь минийх биш байлааБаахан одны туяа ижий минь байлааБаян хүн, ядуу хүн аль аль нь би байлааБагад, жижиг биед том зүрхтэй явлаа Баруун зүг ижийн минь сураг байлааБайгаа бүхэн минь хүлээлт байлааБороо, харин урсдаг шат байлааБаахан гомдол, бороо даанч урууддаг шат байлаа Тэнгэрт харин гэр орон миньТэмдэг төдий үзэгдэнэСунан жирэлзэх зэрэглээСувдан нулимсны цаана лТэнгэрийн тэртээх гэр орон минь харагдана Зориг хүч минь харин минийх байлааЗожиг ганцаардмал зүрх минь ижийнх минь байлааЗовлон даанч багад таарчЗогсоол дээрх хүлээлт бээрсэн ёолтгор гэрэл сэтгэл минь байлаа Багад хүнээс том зүрхтэй явлааБахдах юмгүй олон цоорхойтой явлааБүрэг даруу гудамжны хүүБүүр эрт хүн мөрөөсөж явлаа Бага нас миньХөгшин адууны нүд шигХэтэрхий тунгалагХэтэрхий гуниглуу явлаа Хөвөх үүлс нүд рүү минь шургаадХөх хөх дусал унадагБороотой өдрүүд байлааХүүхэд нас минь!*** *** *** Г.Сэр-Одын нэрэмжит шагналт, яруу найрагч Б.Жамбалдорж“Хангайн цом-2019” наадмын 4-р байрын шагналт шүлэг Агуйн гүнд нуусан бадаг Зэрлэг хүний үлдээсэн агуйдЗээрийн арьс нөмрөөд сууж байхадДүнгэнэн дуугарах их нам гүмээс ньДүнчүүр маанийг сонсож болно Ховлогны чулуу түүж ирээдХойд, урдахаа мэдэж болноСалхин улин цуурайлах агуйн чимээСанаа бодол үймүүлсээр байдаг Сансар гаргаас илгээсэн дохиоСая сая жилээр нүд шиг бүлтийж байдагЗэргэлдээх ертөнц рүү цувсан тэмээдЗэмлэл шиг чимээгүй байдаг Зэрлэг хүний үлдээсэн агуйдЗээрийн арьс нөмрөөд сууж болдогУуландаа мөргөөд амьдарч явахадУучилмаар өдрүүд олон ирдэг Уртын дуу шиг уртуу салхийгУярмаар гоё уушгилж байдагБурхны хөлтрөг шиг цагаан манан дундБудаа шиг олон морьд нисэлдэж байдаг Буян нүглийг таньсан шувуудБуцаж зүрхлэхгүй агуйд үлдсэн байдагЭртний хүний аялсан гунигт дууЭрин дамжин сонсогдсоор л байдаг Тос даасан агуйн аман доторТорго дэвссэн мэт зөөлөн байдагДэлхийн зүрхний цоорол шиг агуйнДэн гэрэл нь зүрх сэтгэл л байдаг Тас бүргэд хоёр энүүхэнд эргэлдэжТахил өргөсөн янгирын эвэр л үлдсэн байдагХүний үүсэл ханан дээр бичээтэйХүсэл сэрэл нь илхэнээрээ чАгуйн гүнээс олон нүдАжаад байх шиг нууцаараа Огторгуйн догшин салхиОдод хийсгэн хуйлруулж байх шигТүүдэг галын дэргэд олон хүнТүжигнэлдсээр намжих шиг аниргүй Дэлхийн нөгөө бөөрөнд хаялахДалайн их шуугианыг дамжуулж байх шигАварга загасны амьсгал дорАжиггүй суунамАгуйн аман дээр суунамАраа шүд шиг мөсөн унжлага ярзайнаАй хөөрхий хүмүүн би жамын үүдэнд суунамАюулхай гэдэг бас нэгэн агуйдаа хайр тээнэм.*** *** *** Яруу найрагч Б.Хабаатар“Хангайн цом-2019” наадмын тусгай байрын шагналт шүлэг Амьдрал бол миний ойлгосноор Амьдрал бол миний ойлгосноорЗүүн тайгад амьдардаг цаатан охины мөрөөдөл юмЗүтгүүрийн тэргэнд унтах нэгэн амьтны хувь заяа юм Амьдрал бол миний ойлгосноорХорьдугаар зууны уран зураг шиг гэнэн найзын минь царай дээрХоёрхон дусал ойчин унах агшин юмХана хэрэм мэт хаанчлал тогтоосонХачин этгээд өвгөн зохиолчдын амны уншлага юм Амьдрал бол миний ойлгосноорСургаал айлддаг шүлэгч багшийн миньСэтгэл хөдлөлийн аялгуу юмСүмийн оройг тэврэн унахӨнчин тагтааны эрх чөлөө юм Амьдрал бол миний ойлгосноорЭмчийн үзлэгт орсон арван зургаатай охины сэтгэл зүй юмЭмэгтэйлэг нүдээр харах нягтлан бодогчийн заль юм Амьдрал бол миний ойлгосноорХөөрхөн дүү минь амтат зүүдэндээ санаа алдахБүлээн амьсгаа юмХөр цасан дунд яргуй нүдэлж, ямаа тургилахЦаг зуурын төсөөлөл юм Амьдрал бол миний ойлгосноорАлган дотор минь хаврын цасХайлан орох гэрэлт бодлууд юмАнхны хайраас минь захидал ирэхГэнэтийн явдал юм. Эх сурвалж: #ЯРУУ_НАЙРАГ #хуудасhttps://www.facebook.com/poem.analys/

Д.Эрдэнэ-Очир олон улсын дуурийн дуулаачдын уралдаанд гуравдугаар байр эзэлжээ

Сайхан мэдээтэй өглөө Дуурийн дуучид дэлхийд гайхуулсаар Дуурийн өлгий нутаг болсон Итали улсад дэлхийн дуурийн дуучид шилдэг ээ шалгарууллаа. Энэ сарын 17-20 ны хооронд зохион байгуулагдсан Concorso Internazionale Francesco Paolo Neglia Олон улсын дуурийн дуулаачдын энэ уралдаанд УДБЭТ-ын гоцлол дуучин тёнор Д.Эрдэнэ-Очир амжилттай оролцож гуравдугаар байр эзэллээ

Наадмын тухай найргийн дээжис

Суусрын гүйдэл салхин шанхаар наадан сэвэлзсэнээс Суурь хөлгөн асрын шашир цацаг дэрвээ юуСумын наадмын дэвжээг өдөржин тойрох морьтноосСуран жолоо атгасан өнгийн цэцэг ургаа юуДурлал гээч нь намайг бас л дахин жаргаахаарДугираг цагаан царайгаар наран дороос мишээв үүДулаан амьсгалд дасаалгүй бас л дахин зовоохоорДун цагаан шүдээр наадам ч дундаас инээв үүХайр гээч нь намайг бас л дахин жаргаахаарХайлган цайлган сэтгэлтэй хүний үртэй учруулав ууХалуун дэрний хавьд бас л дахин зовоохоорХадамд очсон бэртэй хүнээс далдуур уулзуулав ууХүсэл гээч нь намайг бас л дахин жаргаахаарХүүхэн ялдам хонгорын ангир цээжийг түшүүлэв үүХүний хүнтэй дасгаж бас л дахин зовоохоорХүрэн шандан тэрлэгний суман хормой шүргүүлэв үүУчрал гээч нь намайг бас л дахин жаргаахаарУруулын халуун амсраар зүрхний бал шимүүлэв үүУураг цээжний хагацалд бас л дахин зовоохоорУлаан чулуун бэлзэг ядам хуруунд зүүлгэв үүБорви нугалах хэвтэргүй борхон туулай хөөрхийБохирон жиргэх мөчиргүй болжмор шувуу хөөрхийБолий гэвч болихгүй борхон зүрх минь хөөрхийБолоё гэвч болохгүй богинохон заяа минь хөөрхий   Яруу найрагч Ш.Гүрбазар “Дугуй хээтэй наадам” Зүс булаалдсан гурван сумын хүүхнүүдХэлэлцсэн юм шиг хөх торгон дээлтэй ирцгээжЗуузай харшуулсан гурван сумын морьдИжилссэн юм шиг суман дэлээрээ гайхуулжХөх торгон баадамтай хөлийн хоёр асарХэцийн цэнхэр салхинд хээгээ гээтэл дэрвэхэдЕэвэн хээтэй зодогоо зууван болтол дугтралцахЕсөн давааны бөхчүүд наадмын цагирагт тэмцэлдлээҮйлийн үргүй хөөрхөн алтан шаргийн ЦэрмааҮйтэн хуаран тэрлэгээ дурдан болтол дэврүүлэхэд Хатирч саарал морьных нь газар асгасан сүүлнээсХаан бугуйвч сүлжих шиг туурайн мөр хоцорлооДэлгэр хэтийн наадам гурав хоног нижгэнэсэнДэвжээнийх нь дэнж дугуй хээтэй үлдлээМорь наргиа хоёр цуглах жамтай талбараасМонгол газар шороо минь туурай хээтэйг ухаарлааИйм сайхан Монгол наадмаа орхиж хэн чадах вэ дээНаадам гэдэг өөрийн хөг аялгуутай наадам эхлэхНаадмын их өрнөл наадам тарах ч гэсэн Надад олон янзын хөг аялгуу харагддаг юмАлчуурын торгон сэжүүр дээр салхиар хийсэн амьсгаагАйлын бүлээн бараанаас айраг ханхайх зуныгАав ижийгээ дагаад хөөрч гүйцсэн өдрүүдийгАдуу хэмээх адгуус хйиморь болдог сүрийг би наадам гэж бэлэгшээдэг юмӨвөр дүүрэн үзэмтэй наадмаар давхих сайханӨргөн сумын харчуудыг хараад нэгийн даваанд гармаар санагданаАсар тойрос хийн алхаж ээ явах хүн хүнээс наадам сонсон холихжээ явахӨлсөөгүй ч хуушуур айрагхан амс хийж Өдөржин наадмын хүрээгээ тойрох л сайхан байдаг юм дааХарин үзүүр түрүү булаалдас хийгээд наадам тарна гэхээрҮрээ дагаад хөтлөөд уяачид буцна гэхээрҮнсье гэлээ ч аз дутах тэр минь харьнаа гэхээрСумын захиргааны орой дэрэвсэн туг ганцаардах шигСул асрын хормой нэвсэгнэх ямар уйтай гээчХорогдон хорогдох гал галын хөлөөр намар эхэлжХорлоогуайн их охин хүнтэй суучихдагсанДахиад наадам болохгүй юм шиг давчуурхыг яанаШинийн хорьний өглөөнөөс зунаа хүлээж тайтгархадШингин сарны чимээнд жаргалд хорогсоод агшилхадНэмнээтэй ботгоны дэргэдээс эх нь холдохгүй юм шигНэг л яваа насаараа наадмаа хүлээж жаргах юм даа  Ардын уран зохиолч Бавуугийн Лхагвасүрэн “Ижийтэйгээ үзсэн тэр жилийн наадам”Ижийтэйгээ үзсэн тэр жилийн наадамЦэцэг нар хоёртоо бахардсан наадамИжийтэйгээ үзсэн тэр жилийн наадамЧихэр инээд хоёртоо бялуурсан наадамНаадамчдьiн зулай дээрНар голлон халуун байсан чЭлбэг дээл шигИжийнхээ сүүдэрт хярахад сэрүүхэнДан эмжээртэйДаалимбан дээлнээс миньДаавууньi шинэхэн үнэрСэнгэнэх нь даанч сайхан.Над шиг гоё хүнгүйТэр жилийн наадамНар хур тэнцсэнТэр жилийн наадам.Долоогийн давааНар хэвийлгэн шувтарчДаага ирлээ! гэсэн шуугианНаадмьiн хөндийг дүүргэсэн сэн...Тосон ирсэн хоёр тоосБичигтийн хөндийд томолдожТоос тоосньi дундаасЗургаан даага сугарсан сан...Хошуу сүүл даранХоорондоо их ойрхонБарианьi газарБараа саахалтьiн хэртэйБэлчээрт хүрсэн нь л түрүүлнэ гэсэн аархалЭмээл бүхэн дээр ноцож байхадБичигт хадны сүг зурагТатвалзаж байх шиг санагдсан...Хөтөлгөө гүүтэй өвгөн уяач хажууд байсньiгХөөрч догдлохдоо би хараагүй байж...Зөв тальiн дөрөөн сэнж хан хийлгэнЖингэнэтэл үүрсэн хөтөлсөн гүү ньтэлүүлэв.Зургаад нь явсан буурал даагаЗуузай даран янцгааснаа сүүл нь годойжХаанаас гарсан ид шид нь энэ вэ гэлтэйХар хурдаараа яралзан барианд магнайлав.Хөлсий нь хусахьiн зав өгөлгүйХөхөө хөхөх гэж эх рүүгээ шунгав.Эхийнхээ дууг сонссонЭсгэл даага сут юм билээ.Ингэдэг гэдгий нь мэддэгХашир уяач нум юм билээ.Ижийтэйгээ үзсэн тэр жилийн наадамЦэцэг нар хоёртоо бахардсан наадамИжийтэйгээ үзсэн тэр жилийн наадамЧихэр инээд хоёртоо бялуурсан наадам  Төрийн шагналт Нямбуугийн Нямдорж “Бяцхан толгойн наадам”     Би гэдэг нас арван наймтай ч        Бие сэтгэлээ барих эр тэвчээр султай        Өвгөн Бадамын Хандаа сэтгэл дунд уяатай        Өөрийн санаа гэвэл хамт наадамчлахын хүслэнтэй            Бяцхан толгой наадам чилийсэн уртыг яанаа            Бардам бардам хөвгүүдээс Хандаагаа харамлаж            Уртхан цагаан Хурхын мойлтой бургасан дунд             Одод тонгойтол бидэн хоёр хайрандаа ивэлсээн

Р.ЧОЙНОМ "Хүүгийн ээжид бөхийж хэлэх үгс"

Билэг танхай яруу найрагч Р.Чойном 1972 оны 2 сарын 19ний орой хэн нэгнээс дамжин ирсэн "Цог" сэтгүүлд Ш.Дулмаагийн "Хүүгийн эцэгт бичсэн захидал" шүлэг гарсныг ихэд олзуурхан уншиж байсан гэдэг. Гэтэл тэр даруйд нь "Хүүгийн ээжид бөхийж хэлэх үгс" гэсэн хариу шүлэг бичсэн байлаа

Дэлхийн балетын түүхэнд монгол хүү нэрээ мөнхөллөө

Дэлхийн 10 улсын 18 хотод зохион байгуулагддаг, Юнискод бүртгэлтэй, чансаа өндөр “World Ballet Grand Prix”  тэмцээнд Мөнх-Эрдэний Тэлмэн хүү алтан медаль авч, улс эх орныхоо нэрийг өндөрт мандууллаа. Энэхүү тэмцээний түүхэнд монгол хүн анх удаагаа алтан медаль авч байгаагаараа онцлог юм

“Хайрын виз” 13-н жилийн дараа шинэ дүр төрх, шинэ тавилттайгаар дахин амилна

Хайр гэдэг наддаа гуниг ч юм уу. Хамгийн гэнэн алдаа ч юм уу Ц.Балдоржийн зохиол "ХАЙРЫН ВИЗ" уянгын драмын жүжиг 13-н жилийн дараа шинэ дүр төрх, шинэ тавилтын хамт дахин тайзнаа. Найруулагч М.Батболд Дүрүүдэд:Жаргал Т.СэргэлэнЦэнгэл О.МайдарравжааСүндэр

О.Дашбалбар: Би эгэл хүн

Биеэрээ ч, сэтгэлээрээ ч эгэл хүн!Уйлахад нулимс арчдаг гараас минь үнэтэй алчуур үгүй,Уухад үргэлж зэмлэдэг нөхдөөс минь илүү ухаантан үгүй,Унтахад толгой илбэдэг ээжээс минь илүү ачтан үгүй, Би-эгэл хүн! Олон намрын бороонд шавшуулж явахдааОрчлон дэлхийн аугаа сайханд дурласан,Оройтсон сартай цуг хээр хоноглохдооОнгон тал дээр хот босохыг зүүдэлсэн. Би-эгэл хүн! Аян замд явах сайхан ч, эргэж, ирэх бүр сайхан,Амраг бүсгүйдээ магтуулах сайхан ч, зэмлүүлэх бүр сайхан.Аливаад хянуур болгоомжтой улс намайг хурц зантай гэлцдэг чАлганы хонхорт үл тогтох бөөрөнхий байхыг хүсээгүй! Би-эгэл хүн! Халамцуу ирчихээд агсан тавьж нехдедее тунирхаагүйХавийн улсыг түйвээж, охидыг айлгаагүй,Хааяа хэтрүүлсэн бол өөрөө л шаналжХашгичиж зовоодоггүй гэргийдээ баярласан! Би-эгэл хүн! Харыг хар, цагааныг цагаанаар нь хэлжХан хорвоод нөхөр, дайсан байдгийг ялгана,Нөхөдтэйгээ ууна ч, дуулна ч...Нөмөр болсон гэртээ наргина ч, жаргана ч...Би-эгэл хүн! Амьдрал минь уртхан тууж шиг ч бай,Аль эсхүл богинохон шүлэг шиг ч бай,Уншиж дуусахад хувь заяа миньУйтгар төрүүлэхгүйг мэдэж байна. Би-эгэл хүн! Малчны цагаан гэрээс орчлонгийн зах руу гишгэсэн юм.Монгол нутгийн нар эгэл цусанд минь халуун дөлтэйгээ бий!Талх идэж, шүлгээ бичдэг би,Тасарсан навчийг алган дээрээ энхрийлдэг би!Амь нас, сүр сүлд минь энэ навчинд шингэсэн юм шигАмьсгал даран ширтдэг би! Би-эгэл хүн! Та нараас мөнгө зээлж, маргааш нь буцааж өгдөг,Та нартай адил аливаад шаналж, өвөр хоосон, халаас дүүрэн явдаг.Хуралд сууж, сонинд магтуулж, болчимгүй жаал шиг аашлан аавдаа загнуулж,Хүүхэд шиг агшин зуур гомдоод, дорхноо мартдаг!...Болох болохгүй хэрэгт өөрийгөө өмгөөлөн, хэцүү үг хэлчихээд,Сүүлд нь амаа барьдаг! Би-эгэл хүн! Чанх дээрээс ивээдэг нарыг шүтэжЧадал, ухаан хоёроороо амьдарч явна.Олноос илүү ч үгүй дутуу ч үгүйОрчлонгийн баяр жаргалыг эдэлж явна.Унтаж байгаа хүүгээ энхрийлэн үнссээр сэрээчихээдУйлахад нь аргадах гэж хүзүүн дээрээ суулган шогшдог би,Ход ход инээх дуу зүрхэнд минь баярын хонх дэлдэжХонгор сэтгэлт гэргий минь ''алдчихваа" гэж сануулдаг.Яг энэ агшинд шүлэг бичих санаа тархинд од шиг харважЯруу найрагч болдог би!Яаран үзгээ шүүрээд, ширээний ард суудаг.Цагаан цаас тал шиг, би үр цацаж яваа тариачин шиг.Цаглашгүй жаргал сэтгэлийн хөндийд найрал хөгжим эгшиглүүлэхэдБи-яруу найрагчЦасан будрахад сэтгэл хенгерч, енийг мөрееддөг би,Цаг мөч, шувуудын далавч шиг дэрэвсээр тэнгэрийн гүнд уусахадШүлгээн би та нарын гар дээр бүлээн талх шиг тавьдаг,Шүүдэр цуглуулж, цай чанаж өгснөөс дутуугүй баярладаг! Сэтгэлд минь салхи шуурга хуйлран, хүйтэн салхитай едер шиг хямрахадСэтгэлд минь шар навчис хийсэн, нулимс минь бембөрөн байхадХүний месее би эцэг шигээ дээдэлж явсан,Хүч хүрэхгүй бол сэтгэлдээ шаналжХүмүүс та нарт яаж шүү туслая даа гэхээс алаг зүрх минь тогтож ядсан!... Хаа нэгтээ болж буй дайны цуурай дэлхийд тархахдааХадаас адил зүрхэнд минь шигдэж зовоодог байсан.Олон үгтэй гэж хэн нэг нь намайг зэмлэг,Орчлон ертөнц шархтайгаа зүрхэнд минь багтдаг шүү!Галт тэргэнд суугаад хол явахдаа би,Гар даллан үлдсэн хүмүүсийг сэтгэлдээ тээж явдаг.Газар дэлхий дээр азаар төрсөндее баярладагГазар минь надад дандаа хуримын ширээ шиг санагдаагүй чГалын дэргэд үлгэр сонсож суухдаа диваажингийн жаргалыг мэдэрдэг би!Үдшийн гуниг, өглөөний баяраа хуваалцаж явсан болохоорҮнэндээ хүмүүс минь та нарт л итгэж, та нарт л сөгднем...Өнөөдөр та нарыгаа би өргөн хорвоотой цуг тэвэрье,Өмнө чинь нарны гэрлээр шаглаж, тэнгэрийн цэнхрээр эмжсэн дууны баглаа тавья!Эмэгтэйчүүлд нь цэцгийн дээжис солонгоор ороож баръя,Эрчүүлтэй нь хундага тулгаж, оддын туяаг тэнгэрээр амтлан ууя!

Н.Дагдан: Төгсгөлийн үг

Шувууд гунганаж буцахад Шуугиж хүүхдүүд цуглахад Сургуулийн будсан сандалыг хархад Сурагчын алаг порм жигдэрхэд Завсралгаан хонх холоос жингэнэхэд Зааланд охид инээлдхэд Замаар гэр лүү явахад Захын өнцөгт хэн нэгнийг хүлээхэд Салаа гэзэгтэй охин эргэж харалгүй алхахад Салхитай орой хаалганы чинь хонх жингэнэхэд Хашааны завсраар үүдийг чинь ширтэхэд Хажиглахаа байсан хөгшин банхар эвшээхэд Сэтгэлд дотно энэ бүгдийг санахад Сэмээрхэн чи хаанаас ч юм бэ харах шиг Чамайг санахад....   Н.ДАГДАН   ЯАГААД ЧИ МИНЬ   Яагаад чи ийм гэнэн юм хайргүй гэхээр уйлчихдаг Яагаад чи ийм цагаан юм нулимастай нүдээрээ инээдэг Яагаад чи ийм өхөөрдөм юм шогломоор Яагаад чи ийм хөөрхөн юм худлаа хэлж чадахгүй Яагаад ийм сайхан юм олон хаврын цэцэг мэт Яагаад ийм зөөлөн юм цэцгийн анхилам дэлбээ мэт Яагаад чи ийм үнэнч юм нойроо харамлан үүрэглэн хүлээх юм Яагаад ийм дурлам юм үгээ зөөллөж хэлэхийм Яагаад чи ийм сохор юм мангархан царайг минь тоогоод Яагаад чи ийм тэнэгхэн юм ядмагхан амьдралд минь бүгээд Яагаад чи минь шүлэг бичихэд хүргэдэг юм   Н.ДАГДАН   ТѲГСГѲЛИЙН ҮГ   Цагтаа би шуугисан олон найзтай дуулсан олон баяртай явлаа Цамаархан бүхнээ цацсан цараагүй баян явлаа Ажил мѳнгѳ хоёрыг ар ѳвѳртѳѳ зохицуулсан Анд нѳхдийн шүтээн ах дүүсын бурхан нь явлаа Сая саяар олдогоо саваа дүүргэх шиг санан Сагасан сэтгэлдээ хѳлчүүжсэн санаандаа том баньд явлаа Сайхан хүүхний хормой шартай эрийн шанаанд Санаандаа хүртэл хүртдэг байлаа Омогорхож хийсэн олон олон баяр минь Орон гэрээ ч тоогоогүй охидын эрлэг шѳнѳ минь Хүссэнээр минь хѳдѳлдѳг хѳѳрхѳн жулдрай банди нар Хүзүүгээр татталаа наргиж хүний ѳѳрийнгүй дайлна Амраг ханиа гомдоож агсамнаж хонох шѳнүүд Алдрай үрсээ умартаж айсан харцыг шоолсон тэнэглэл Цаг цагаар байдгүй цаглашгүй хѳрѳнгѳ дундарлаа Цайны үлдэгдэлд шавах батганы тоо цѳѳрсѳн байна Цусаа ширгэтэл хамтдааг амласан нѳхѳд Цуйхуйх ч сүүдэргүй тонилсон байна Хэмжээлшгүй нүглийг минь тэвчилгүй амраг минь чи одож Хэрсүүжсэн үрсийн амнаас аавын алдар хусагджээ Аав ээжийн хайлан ах дүүсийн бурхан одоо Ааштай бэр даацгүй хүргэдийн ад болсон байна Ѳнѳѳдѳр л уухгүй гэж ѳдѳр болгон амлаж Үдшийн бүрийд ѳѳрийгѳѳ зүхэн уйлж байна Эрчүүд минь эр хүн болох гэж бусдаа бүү хорло Эхнэр үрсд нь чихэр авч ѳг эмгэн ижийд нь сүү авч ѳг Энх тунх амьдралд нь толбо бүү үлдээ Эвэлсэн амьдралд нь тээг бүү бол Жавар хургасан гудамны жаахан мухарт Жавартай тэнгэрт биш ѳѳртѳѳ гомдон халих гэж байна Шимтэй амьдрал атгасан ч шилтэй архиндаа уулгасан Сийлэх нэргүй гудамжны архичин одож байна   Н.ДАГДАН

Д.Энхмэнд: Үхэл!!!

Хариулт   Ѳрсѳлдѳгч буюу, ѳѳрийгѳѳ хэзээ ялах вэ? Цаг хугацааны чѳдѳрнѳѳс хэрхэн суллагдах вэ? Машин авъя гэхээс илүү хэл яаж сурах вэ? Сайхан бүсгүйд дурлахаас ѳмнѳ! ѳѳрѳѳ яаж сайхан болох вэ?   Яаж хоол идэх ч завгүй байх вэ? Хэрхэн мѳнхийн мунхаг юм шиг царайлах вэ? Гуниг ганцаардлыг ямар аргаар давуу тал болгох вэ? Оюун ухааны түгжээгээ юугаар онголгойх вэ?   Хоёр хоёрын яг хэд юм бэ? Яагаад үүлийг уул, уулыг үүл гэж нэрлээгүй юм бэ? Ѳдѳр хэзээ дуусаж шѳнѳ хэзээ зогсдог юм бэ? Ѳнѳѳдѳр хэдэн оны, хэдэн сарын, хэдэн юм бэ?   Амьдрал гэж!!! Амьдрана гэж!!! юуг хэлдэг юм бэ? Аз жаргал хаана байдаг юм бэ? Нэг л асуултанд би итгэл дүүрэн хариулая Нойлын цаас ганцхан зүйлд зориулагдаагүй юм   Д.Энхмэнд   Үхэл!!!   Үхэл!!! Чи Миний сонирхлыг, Үнэхээр их татаж байна Энэ дэлхийн худал бүхний дундах, Эрхэм ганцхан ҮНЭН бол Чи байна Дарга нарын ѳмнѳ, цэрэг болдоггүй Цэрэг нарын ѳмнѳ, дарга болдоггүй Баянд бараалхаж, Ядууг басдаггүй Бахдам тийм занг чинь, биширч байна Тэнэглэлдээ мансуурсан, хүмүүсийн тэгд Тэргүүн тэнэг байх нь, надад таалагдахгүй байна Жүжиглэх гэж ядаж, яваа олонхын олмонд Зохиомол дүрүүдээс нь, залхаж байна Хийж бүтээх 25-хан насандаа Би Хорвоо ертѳнцѳѳс уйдаж байна Үнэнг үзхийг хүсвэл, Үхэх!!! ганцхан зам байна Нудрага зангидаад ч, шудрага ёс байдгүй юм байна Үнэгэн заль, хурган мэхээрээ, аж тѳрѳх ѳт хорхой нарт Үнэндээ би ѳѳрѳѳ бас, уусан шингэсэн байна Амьдрал намайг хүн биш болгож байна Мѳн чанар, Хүн чанараа бид мѳнгѳнд үрж, ѳнгѳнд ѳгч байна   Дахиад хэлье чин үнэн ч Үхэл!!! минь Дэндүү их Чи намайг ховсдож байна Шидтэн, Илбэчин, Бэрдийг үл тоож Шилж шигшин чамаас л, ганцхан гуймаар байна Ѳѳрийн чинь гэгээлэг, ариун цагаан ордонд Ѳчүүхэн би нэг зочилмоор байна Тэнд би Ли Бай-тай уулзан, шавь орж Тэгээд ч зогсохгүй Күнз-тэй мэтгэлцэж Армстронгын аялгуунд, шалны модтой вальс бүжиглэж Адольф Гитлерээс хайрын тухай асуумаар байна Алимны чинь модноос, гадил түүж идээд Рашаанд чинь согтож агсам тавиад Дэс дараалал, хариуцлага байхгүй, замбараагүй байдалд чинь Дэндүү ихээр, соронз мэт татагдаж байна Хэзээ нэгэн цагт Чи бид хоёр уулзхаас хойш Эрт оройн ялгаа юу байна Ѳдѳр шѳнѳгүй, намайг даган сүүдэрлэх чамтай Ѳнѳѳдѳр учирсан ч болж байна Гал халуун, хайр дурлалд, мансуурсандаа баяртай байна Гайхалтай гэр бүлд, хүмүүжсэндээ баярлаж байна Үзэсгэлэнт нутаг усанд, ѳсѳж тѳрсѳндѳѳ бахархаж байна Үххэд би үргэлж бэлэн байна   Зочин хүлээх дургүй учир Үхэл!!! чамруу Зориод очиж магадгүй байх шүү Шѳнийн 03 цаг 04 минутын Шууд нислэгэнд, тасалбар захиалая   Хорин нэг #21   Нэг #1 Хайр бол хар тамхи Хамгийн том тэнэглэл Хэлгүй, Сохор, Дүлий Хѳгжлийн бэрхшээлтэй, Аз жаргал   Хоёр #2 Бурхан бол худалч Итгэх сэтгэлийн хулгайч Хорвоогын хоосон чанарт, Хаан суусан гуйлгачин   Гурав #3 Цаг хугацаа бол үнэ цэнэ Давтагдашгүй тэмүүлэл Яг одоо гэж!!! хэзээч байхгүй Ѳнгѳрсѳн эсхүл ирээдүй   Дѳрѳв #4 Урлаг бол уйтгар гуниг Үнэнг хайсан цѳхрѳл Буланд шахагдсан мухардлаас Будагтай инээж байгаа нулимс   Тав #5 Нѳхѳрлѳл бол жүжиг Хамгийн сайн найруулга Дүрдээ гацсан алиалагчдын Түрдээ нуугдах тайз   Зургаа #6 Шагнал бол долигонол Хэнд ч хэрэггүй магтаал Үнэлэмжийг үнэгүйдүүлж байгаа Цаасан дээр цохсон цэг   Долоо #7 Буян бол далд орших нүгэл Бузар бүхний уг үндэс Муу ёр урин дуудах мунхаглал Үйлийн үрийг ѳдѳѳсѳн үйлдэл   Найм #8 Хууль бол хазаар Үнэнд дѳхсѳн ѳчүүхэн үнэн Хүчиндэж, дарангуйлж байгаа Энхтайвангын амар амгалан   Ес #9 Эрх чѳлѳѳ бол алдаа

Ц.Дамдинсүрэн “Зугаацахаар мордсон нь” найраглал

Гангар Гунгар ДуугарсаарГалуу Шувуу НислээГан Халуунаас ЗайлжСэрүүн Уулыг Зорьжээ.Газрын Холоос ГарчУсны Уртыг ЗамнасанГалуу Шувууг ХарсаарНэг Юм БодогдлооЗуны Дулаан ЦагтХотод Даанч БөгчимЗунгаг Хөлсөө АрчижЛаглайн Суух Буруу.Зуслан Газар ГарчСалхинд Явж СэрүүцьеЗугаа Цэнгэл ХийжХөдөө Гадаа Явъя ГэжХүлэг Сайхан МориоБарьж Аваад Уналаа.Хүүхэн Хонгор ТүүнийгээДагуулж Аваад Гарлаа.Хүүрнэн Элдвийг ЯрьжГазар Усыг СонирхсоорХүсэн Зорьсон ГазрааХүрэлцэн Ирж Буулаа.Маргааш Өглөө Нь ЭртНар Гарч БайхадМаш Өндөр УулынМөрөн Дээр Нь ГараадМандах Байгалийн ӨнгийгХаран Харан СонирхожМагтаж Бичсэн ШүлгээТа Бүхэнд Толилуулъя.Цав Цагаан ҮүлХөх Тэнгэрт Хөвөлзөнө.Цаст Цагаан УулТүүний Дотор Сүндэрлэнэ.Цалгих Булгийн УсУулын Хормойд Сүрчигнэнэ.Цагаан Хөх ЦэцгүүдАлтан Дэлхийг Бүрхэнэ.Үүл Уул СүндэрлэнУс Ургамал ЖигдрэнҮзэсгэлэнгийн Охь БолжБаясгалангийн Цог НээгдэжҮнэхээр Сүр ЖавхланГуа Гайхамшиг Бүрджээ.Үнэн Хайртай Нөхөр МиньТавтай Сууж Хараарай.2. ҮүлХөх Мөнх ТэнгэрийнАриун Хүрээлэнгийн ДундХөвөн Цагаан ҮүлМөнгөн Цагаан ҮүлХөх Огторгуйн МандалдЧимэг Болон ХөвсийжХөх Агаарын ТөвдЦэцэг Болон Мандаж Байна.Цав Цагаан ҮүлЦааш Нааш ДавхцажСүлжин Ороон ТогтоодЦаадахь Хөх ОгторгуйдЦасан Угалз БолжЦагаан Луу ХээтэйХөх Торгоны Адил.Эрэвгэр Цагаан ҮүлЭрдэнийн Цагаан ҮүлЭнэ Үүл ЭвхрэнТэр Үүлтэй ДавхцаадЭлдэв Зүйл ЮмныДүрс Болон СүглийгээдЭргэцүүлж Сайн ХарвалАмьд Амьтны Адил.Амраг Хөөрхөн Бүсгүй МиньАжигла Тэр Үүлсийг.Арслан Барс ХоёрНоцолдож Байгаа Ч Юм ШигАчаатай Цагааг ТэмээХэвтэж Байгаа Ч Юм ШигАраг Үүрсэн ЭхнэрБүжиглэж Байгаа Ч Юм ШигХувилгаан Цагаан ҮүлХурмастын Цагаан ҮүлХуурмаг Өнгө ГаргажГэгээн Наранд ГялбалзанХуурай Янз ГаргажУул Мэтээр СүндэрлэвчХурамхан Зуур ХувилжХурын Ус Болно.Хонгор Хайртай Хүү МиньЦув Юугаа Авсан Уу?Хоймор Байгаа ҮүлнийХормой Бие Нь БараалжХолын Өндөр УуландБороо Орж Эхэллээ.Хоёр Нэг Цаг БолоодҮүгээр Орох Ч Болзошгүй.3

Яруу найраг: Ганц бие ээж

Ганц бие ээжГанган даашинзгүйГанц бие ээжГартаа хатан сүйхгүй ээБаярын өдрөөр цэцгэнд бялхахгүй чБялуу зөөж үрсдээ л яардаг ганц бие ээжЦаг оройн болзоонд зогсох завгүй бүсгүйЦэл залуухан насаа алдлаа гэж санаашраагүйҮрсийнхээ төлөө ганцхан тангарагтай сүүн далайҮүрийн гэгээнээс үдшийн бүрэнхий болтол зүтгэх аугаа хүчҮүргэлэх ч эрхгүй шөнийн манаатай ганц бие ээжҮүрсэн ачаандаа түүртэж бүдрээгүй ганц бие ээжТас харанхуй шөнөөр ажлаа таран үрдээ яарч явахдааСүүдрээсээ хүртэл цочсон чСугадаад алхах ижилгүйдээ амьдралд гомдоогүйСэтгэлийн хат билээБуурал хорвоогоос жаргал гуйгаагүйБудант тавилангаас ерөөл хүсээгүйБуцаж хараагүй хайраа дуудаж сөхрөөгүйБүгдэд гомдоогүй ганц бие ээж ухаан далай билээАдлах хүн мундахгүй ээ ганц бие ээжийгАйлын эхнэр мэндийн зөрөөтэй нөхрөө харамладагСаахалтын хүүхдүүд сайхан үрсээс нь аавыг нь асууж уйлуулдагСартай шөнүүдэд дэр нойтон үдэш олон гэвч ганц бие ээжҮйлийн жаварт даараагүй даарахгүйҮрсийнхээ илчинд дулаахан байдаг юм гэнэҮүлгэр амьдралд гундаагүй ээ гандахгүйХүүхдийнхээ заяанд итгэлийн гэрэлтэй гэнэБотгон нүдэндээ нуурын чинээ гунигтай чБусдын сэтгэлд наран чинээ гэгээтэйБүтэн тавиланд дутуухан ч бүлтгэр үрдээ бүхнийг бүтээгчГанц бие ээж бурхан юмаа .