2020 онд тонн нүүрсний экспортын үнэ 75.5 ам.доллар. Хэр бодитой төсөөлөл вэ

2020 оны нэгдсэн төсвийн нийт орлогыг  энэ оноос 1.8 их наяд төгрөг буюу 16.6 хувиар нэмэгдүүлэн 12.9 их наяд төгрөг байхаар тооцлоо.  Төсөвт ийм хэмжээний орлого төвлөрүүлэхээр зорьж байсан нь урьд хожид үгүй.  2019 оны төсвийн орлогыг 11.1 их наяд төгрөгөөр баталж байх үед сонгуулийн жилийн өмнөх жилийн төсөв, их наяд гэдэг тоо анх удаа хоёр оронтой цифрээр илэрхийлэгдэж байна, орлогыг хэтэрхий өөдрөгөөр төсөөлсөн гэхчлэн  ярьж бичиж байв.  Гэвч хүлээгдэж байгаа гүйцэтгэлийг тооцоход төлөвлөсөн орлого давж биелэхээр байгаа аж.

Уул уурхайн салбарын орлого  2019 оны батлагдсан дүнгээс 194.5 тэрбум төгрөгөөр нэмэгдэж, нийт 3.2 их наяд төгрөгт хүрэхээр байна. Энэ нь төсвийн нийт орлогын 24.8 хувийг бүрдүүлж байгаа юм. Энэ байдал ирэх онд ч хэвээр байна.

Уул уурхайн бүтээгдэхүүний гол орлогыг нүүрснээс бүрдүүлж байгаа. Тэгвэл ирэх онд 42 сая тонн нүүрс экспортолж, 1.5 их наяд төгрөгийн орлого төсөвт төвлөрүүлэхээр төсөвт тооцоод байна. Өөрөөр хэлбэл,  нүүрсний тэнцвэржүүлсэн үнэ тонн тутамд 75.5 ам.доллар байна гэж  үзжээ. Их өөдрөг төсөөлөл. Харин энэ үнэ хэр бодитой  байх бол...

Ямартай ч энэ үнийг гаргаж ирэхдээ тооцоо судалгаан дээр үндэслэж гаргасан гэдэг нь тодорхой.  Гэхдээ энэ бол таамаг.  Зах зээлийн араншин гэдэг хувьсамтгай. 

Монголын уул уурхайн үндэсний ассиосацийн гүйцэтгэх захирал Д.Энхболд “Төсөвт ирэх жилийн түүхий эдийн үнийг таамаглачихдаг. Уул уурхайн бүтээгдэхүүний үнийг төсөвт тогтсон хэлбэрээр оруулах нь буруу, эрсдэл үүсгэж болзошгүй” гэжээ.

Хэдий тийм ч  нүүрсний үнэ өсөлттэй байх хэд хэдэн хүчин зүйл байгааг эдийн засгийн шинжээчид хэлж байгаа юм.

Тухайлбал, БНХАУ-ын Засгийн газраас Шаньси, Өвөрмонгол, Шэньси, Ниншя, Хүбэй зэрэг мужийн өрсөлдөх чадвар, үр ашиг муутай жижиг уурхайнуудын үйл ажиллагааг зогсоож байгаа, түүнчлэн, дэд бүтцийн хөрөнгө оруулалт нэмэгдсэнтэй холбоотойгоор нүүрсний импорт нь сүүлийн 3 жил дараалан өсч байгаа гэжээ.

Г.Хан