Ц.Цэнгэл: Татварын илүү төлөлтийг буцаан олгох хуулийн зохицуулалттай болсон

Татварын шинэ хуулинд илүү төлсөн татварын буцаан олгох зохицуулалтыг оруулж өгсөн.  Энэ талаар ТЕГ-ын Татварын орлогын газрын татварын улсын байцаагч Ц.Цэнгэлээс тодрууллаа.

-Татварын шинэ  хуулинд илүү төлсөн татварыг буцаан олгох зохицуулалтыг оруулж өгсөн юм байна. Энэ талаар мэдээлэл өгөөч?

-Шинээр батлагдсан Татварын хуулинд орсон зарчмын том өөрчлөлт нь татвар төлөгчийн илүү төлсөн татварыг буцаан олгох асуудал. Өмнө нь татвар төлөгчийн илүү төлсөн татварыг буцаан олгох нарийвчилсан зохицуулалт байхгүй байсан. Харин шинээр баталсан  татварын хуулинд хэрвээ илүү төлөлт үүсвэл нэн түрүүнд буцаан олгох зарчмыг шинээр тодорхойлсон.  Татвар төлөгчийн төлбөл зохих дүнгээс төлсөн дүнг нь хасаад үзэхээр илүү гарч байвал буцаан олгоно л гэсэн үг.  Гэхдээ татварын өргүй аж ахуйн нэгжид шүү. Хэрвээ өртэй бол бусад татварын өрөнд шилжүүлэн, суутган тооцох зохицуулалт орж ирсэн.  Илүү төлсөн татварыг буцаан олгох асуудлыг хувь хүний орлогын албан татварын болон аж ахуйн нэгжийн албан татварын хуульд тухайн төрлийн татварын илүүг буцаан олгох асуудлыг  нарийвчлан зохицуулсан.

Татварын алба буцаан олголтыг тодорхой дарааллын дагуу шийдвэрлэнэ.   Юуны түрүүнд цахим татварын системээр дамжуулж,  буцаан олгох татварын илүү үлдэгдлийг баталгаажуулах хүсэлтийг хүлээж авна.  Татвар төлөгч илүү төлөлтийн мөнгөө буцааж авъя, баталгаажуулж өгөөч гэсэн хүсэлт өгөх ёстой гэсэн үг.  Татварын алба хүсэлтийг хүлээн авснаас ажлын 5 хоногт буцаан олговол зохих дүнг баталгаажуулна.  Баталгаажуулсан мэдэгдлийг хүлээн авсан татвар төлөгч тухайн мэдээллийг хүлээн зөвшөөрөхгүй бол гомдол гаргах боломжийг нээж өгсөн. Буцаан олгох дүнг татвар төлөгчид мэдэгдсэний дараа ямар дансаар илүү төлсөн татвараа авах вэ гэдэг хүсэлтийг бас  дахин цахимаар авна. Түүний дараа буцаан олговол зохих татварын санхүүжилтийн хүсэлтийг холбогдох Төрийн санд татварын албанаас хүргүүлнэ. Төрийн сангаас татвар төлөгчийн дансанд буцаан олголтыг шилжүүлнэ. 

-Илүү төлсөн татварын буцаан олголтыг ямар хугацаанд шийдвэрлэж өгөх боломжтой вэ?

-Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын болон Хувь хүний орлогын албан татварын хуулиар татвар төлөгчийн илүү төлсөн татварын буцаан олголтыг тайлан өгснөөс хойш 20 хоногийн дотор тодорхойлоод, хоёрдугаар улиралд багтаан буцаан олгоно. Бусад төрлийн татварын илүү төлөлтийн буцаан олголтыг шийдвэрлэх хамгийн цаад захын хугацаа ажлын 60 хоног байна гэж журмаараа нарийвчлан зохицуулж өгсөн. 

-Буцаан олголтоо жилд нэг удаа л хийнэ гэсэн үг үү?

-Буцаан олголтын хугацаа ямар төрлийн илүү төлөлт вэ гэдгээсээ шалтгаална.  Буцаан олголтын хүсэлтийг 4 янзаар хүлээж авч болно. Нэгдүгээрт, тайлангаар тодорхойлогдсон хүсэлтийг татварын тайлан илгээх үед хүлээж авна. Цахим төлбөрийн баримтын систем буюу И баримтаас бид буцаан олголтыг хийж байгаа.  Үүнийг  системээс тодорхойлоод, баталгаажуулахаар нь хүсэлтийг хүлээгээд авчихдаг. Татварын  хяналт шалгалтын үр дүнгээр өглөг үүсч болно. Мөн эрх бүхий байгууллага буюу шүүхийн шийдвэрээр буцаан авах илүү төлөлт үүсч болно. Тайлангаар буцаан олголт хийх бол дараагийн тайлан ирүүлэхээс өмнө нэг удаа хүлээн авна.

 И баримтын буцаан олголтыг  2020 оноос улирал бүр буюу жилдээ 4 удаа хийхээр болсон. Харин хяналт шалгалт, эрх бүхий байгууллагын шийдвэрээр буцаан олголт хийхээр бол шийдвэр гарсан санхүүгийн жилдээ багтааж буцаан олголтоо хийнэ.

Урьд нь татвар төлөгч илүү төлөлтөө авах үйл ажиллагааг нарийвчлан зохицуулаагүй байсан болохоор хүндрэл гардаг байлаа. Татвар төлөгч байгууллага татан буугдах боллоо. Татварын илүү төлөлттэй байдаг, буцааж авахад маш хүндрэлтэй. Буцаан олголтын мөнгийг төсөвлөж чаддаггүй байсан. Одоо Татварын Ерөнхий хуульд Татварын алба нь буцаан олгох зориулалттай данстай байна гэдэг заалт орж ирсэн. Тэгэхээр татварын алба татвар төлөгчдийн илүү төлөлтийг буцааж олгох дансыг Төрийн санд байршуулна. Тэгэхдээ буцаан олгох татварын төрөл бүрээр байршуулна гэж журамлаж оруулсан. Ингээд Төрийн сангаас санхүүжилтээ аваад, татвар төлөгчдийнхөө буцаан олголтыг хийх хууль зүйн зохицуулалттай болж өгсөн. Үүгээрээ давуу талтай болсон.