“Гэр бүлээрээ туслах малчнаар ажиллаад сард 250 мянган төгрөгийн л цалин авдаг”

Хүний эрхийн Үндэсний комиссоос "Монгол Улс дахь хүний эрх, эрх чөлөөний байдлын талаарх 19 дэх илтгэл"-ийг 2020 оны гуравдугаар сарын 30-ны өдөр Улсын Их Хуралд өргөн барьсан билээ. Өмнөх хоёр өдөр алслагдсан аймаг, сумын малчин эмэгтэйчүүд хүчирхийлэлд өртөж байгаа болон эрүүл мэндийн үйлчилгээ авч чадахгүй хохирч байгаа талаар илтгэлд дурдсан жишээнүүдийг хүргэсэн. Тэгвэл энэ удаад туслах малчны хөдөлмөр эрхлэлтэй холбооой асуудлыг хүргэж байна.

Улсын хэмжээнд нийт 285482 малчны 270304 нь буюу 94.7 хувь нь үндсэн малчин, 15.178 нь буюу 5.3 хувь нь туслах малчин байна.  ХҮЭК-ынхон 631 малчин эмэгтэйгээс судалгаа авсан бөгөөд түүний 3 хувь нь буюу 20 нь туслах малчин байсан аж.  Туслах малчнаар өрхийн амьжиргаагаа залгуулж буй малчин эмэгтэйчүүдэд цалин хөлс, хөдөлмөрийн үнэлэмжтэй холбоотой саад бэрхшээл тулгардаг талаар маш их зүйлийг ярьсан байна. Тухайлбал, малчин айл туслах малчин авч ажиллуулахдаа гэрээ байгуулдаггүй, цалин хөлсийг бэлэн мөнгөөр өгдөггүй, оронд нь талх, гурил, элсэн чихэр, будаа зэрэг хүнсний бүтээгдэхүүн эсвэл мал өгөх нь нийтлэг ажээ.

Түүнчлэн хөдөлмөрийг нь үнэгүйдүүлэх, дарамтлах тохиолдлын талаар ч ярьжээ. Энэ нь туслах малчны хөдөлмөр эрхлэлттэй холбоотой кейсүүдээр маш тодорхой харагдана.

Кейс 1:

Кейс 2:

-Бид сумын төвөөсөө 20 гаруй километр зайтай нутагладаг. Гэр бүлээрээ туслах малчнаар ажиллаад сард 250 мянган төгрөгийн цалинтай. Энэ цалингаар гэр бүлийнхээ наад захын хэрэгцээг хангаж хүргэхгүй байна. Сум орж дэлгүүрээс хүнс, ахуйн хэрэгцээний зүйлсээ авахдаа тухайн сарынхаа цалинг өмнөх сарынхаа өрөнд суутгаж, өрнөөс өрний хооронд амьдарч байна. Дэлгүүрээс хүнс, ахуйн хэрэгцээний зүйлсээ тэмдэглүүлж, зээлээр авдаг учир нэмэгдэл үнээр бодож тооцдог.

 (Сүхбаатар аймгийн Түмэнцогт сумын малчин эмэгтэйтэй хийсэн ярилцлагаас)

Кейс 3:

Кейс 4:

-Туслах малчид дунджаар 5-6 ам бүлтэй өрхийн гишүүд байна. Тэд сардаа 300-400 орчим төгрөгийн цалинтай байна...

(Сүхбаатар аймгийн Баруун-Урт сумын багийн Засаг даргатай хийсэн ярилцлагаас)