Төлөөлөгчийн эхнэрийн өчил...

   Арван долоохон настайгаасаа үерхсэн залуу минь мэргэжлээ сонгож, Хууль сахиулахын их сургуулийн оюутан болов. Цаг нар байхгүй нэгдэлт, түргэн авна, өглөө эрт ороод хичээл нь тарна аа л гэж байхгүй, болзоо молзоог мартсан цаг хугацаа өнгөрсөөр дөрвөн жил нүд ирмэхийн зуурт өнгөрч, найз маань байсан залуу хань минь болов. Өвлийн өдөр хүүтэй болж, аав болсон хань минь сургуулиа төгсөхдөө цагдаагийн дэслэгч цолтой нүүр дүүрэн инээд цацраасаар хүү бид хоёртоо ирж билээ. 

Бороотой, жихүүн өдөр ханийн маань томилолт гарсан нь орон нутагт байлаа. Танил тал, хөөцөлдлөгөө муутай ханийн минь хувьд орон нутаг руу томиологдох нь тодорхой учир эхнээсээ “нялх хүүхэдтэй агаар чухал” гэсэн байдлаар бид хандаж байсан хэдий ч хаана томилогдох бол гэсэн хүлээлт байсаан, нуух юм байхгүй. Хүний хүлээлт, найдвар дуусдаггүй хойно, ар өврийн хаалгагүй, аав ээж нь албан хаагч биш хэдий ч юмыг яаж мэдэх вэ, хотод,ойрхон Төв аймагт хуваарилагдах шааанс олдох ч юм билүү гэж хүлээж байтал ...томилолтыг нь уншив. Базарваань, эх орны баруун талд... 

Томилолтоо авсан өдрөөс хойш 3 хоногийн дараа ажлаа хүлээж ав л гэж байна... Манай хүн ёстой зөв харж инээж буруу харж уйлж байгаад л тэнэг том чемодан чирээл түрүүлээд явсан... Харин би 10-аад хоногийн дараа 4 сартай нярай хүүгээ төмпөн сав, хөргөгч тогоотойгоо чирээд, хүүгээ усанд ордог ваннд нь ор засаж хэвтүүлээд 5 цулаа холилдтол донсолсон шороо бургилсан урт замдаа гарахад холын нутагт төрийн ажил хийж байгаа ханьдаа очих гэж байна хэмээн хэрэндээ л өөрийгөө зоригжуулан, хүүтэйгээ том хүн шиг ярьсаар явж өгсөн дөө. 

Төөрч будил ах аав минь өмнө нь баруун аймгаар явж үзээгүйг хэлэх үү, говийн зам гэж там шахамыг ч хэлэх үү, зам муутайг гайхсаар хол замыг туулан туулсаар арай хийн иртэл... нөхөрт маань нутгаас гаргаж өгсөн орон гэр болох байшинг нь хаанахын ямар инженер барив гэлтэй,
осолдохгүй вакум цонхтой хэдий ч хэн гэдэг нөхөр хаанаас нь хэмжээг нь аваад хийчихсэн юм бүү мэд, яажгий, жайжгий нь дүүрч гэхэд буруу харуулаад хийчихсэн болохоор тэр үү хажуу тийшээ биш өөдөөс унаж онгойдог цонхтой, тааз нь өм цөм,ханын цаас маас яриад ч хэрэггүй, хаалга нь гаднаасаа ч дотроосоо ч түгжээ байхгүй, бас ундны усаа бараг км шахуу явж авна, тээр тэнд харагдах худгаас...

Эхэндээ хэцүү л байлаа хүү минь нярай шөнө болохоор уйлаад л, өмнө нь хөл тавих нь битгий хэл сонсож ч байгаагүй сум, илт гайхсан сонжсон харцаар харсан хөдөөнийхөн... Хэнийг ч танихгүй, нөхөр шинэ ажлаа аваад гэртээ ч тогтохгүй, говь газар болохоор тарвага ихтэй, тэрний гайгаар байнга хориотой ангийн эргүүлд явна. Ажилгүй хүмүүс олон, зодоон нүдээн архидалт тасрахгүй, ажлын унаа нь түрж асаадаг хужаа мотоцикль, 
асах гэж наян юм болно, би заримдаа түрж өгнө, гэрэлгүй болохоор шөнө гар чийдэнгээ бариад давхина ш дээ, заримдаа бүр таг асахгүй. Дуудлаганд явах гэхээр захиргаанаас нь бензин тосны мөнгө өгөхгүй, хувиасаа төлөөд л явна, боож үхмээр байсан ч нөхөртэй хайртай, хүүдээ хайртай эх хүн болохоор ёстой эмийн сайндаа л тэссэн дээ, тэссэн...

Хэцүү зүйл олон байсны нэг нь хотын надад говийн ус таардаггүй, мах нь хамаагүй хурц, гэдэс хямраад л, нөхөр байхгүй сүлжээгүй газар дуудлаганд явцан, жорлон нь хар хурдаараа гүйж, босон суун аргалах хооронд л багагүй хугацаа орж, хоолой татан уйлах хүүхэд, хар гэдсээр хатган базлах гэдэсний өвдөлт... Гэдэс базалж эхлэхэд л холын холд байх жорлон руу явах бэлтгэлээ базаана. Хүүгээ ороож хэвтүүлээд урд нь баахан юм овоолж орхиод тэнэг хол 00 руу хар хурдаараа гүйнэ, босон суун байж бие засах зуур хүүхэд тээр тэнд байшиндаа орилоостой, гадаа тас харанхуй... Уйлаад ч яах билээ, өөрийгөө зовоохын нэмэр гэж бодох ч өөрийн эрхгүй дуслуулсан өдөр олон, дээр нь дэлгүүрт нь аль хямд аль муу, аль удаан хадгалдаг хатуу боорцогнууд өрөөстэй, зарим нь 2015 оных байх нь жирийн үзэгдэл бололтой хэн ч тоохгүй, ер нь хүнсний зүйлийн хугацаа харах гэж мэддэг ч юм уу даа, бүү мэд...

Зарим бүтээгдэхүүн нь өөрийгөө бараг юу билээ гэдгээ мартцан. Хүнсний ногоог бодоод ч хэрэггүй, үнээний сүү олдохгүй, зун байж, хөдөө байж тараг амссангүй дууссан. Больё өөрөө талх барья, талх баригч ажиллуулах тог нь дийлэхгүй, тэр бүү хэл байшингийн тог байнга масстай, илүү юм залгавал буудаастай, өөрсдөө хувийн мөнгөөрөө хотоос утас захиж байж, буудахаас айхаа больсон... Дандаа тог нь тасарна, харанхуйд хүүхэдтэйгээ хоёулханаа, айна тэр бүртээ “ээж аавыгаа яах гэж гомдоож байв, дүү нараа хэрэггүй зоддог байж дээ” гээл уйлаал, ухаараад л суугаастай хэхэ... 

За тэгээд өдөр хоног өнгөрсөөн, намар болсон өнөө муу байшиндаа осгох нь, байшинг засах солих талаар надаас нөхрөөс бусад нь боддог ч үгүй байв, өвлөөс сургуулийн дотуур байранд оруулна гэсэн там тум сурагтай. Хэзээ гэдэг нь тодорхойгүй байсаар хүү минь ханиад хүрээд байсан болохоор хэсэг хотод очиж байхаар явлаа, “пээ гэр минь орон минь ээж аав минь, ямар сайхан байсан гээ”....

Буцмааргүй байсан ч хүйтэн байшиндаа халуун хоолгүй, зав зайгүй гүйж яваа нөхрөө бодоод эмэгтэй хүн чинь хар амиа хоохойлж чаддаггүй юм билээ, 10 сарын сүүлээр ирлээ хотоос, замд машин цасанд сууж хүүхэд уйлж барин арай гэж иртэл ахиад л хүйтэн байшин... Нэлээд хөөцөлдөж, хэрэндээ л хэл ам таталсанаар, сургуулийн захирал дуртай дургүй юм хураасан өрөө суллаж өгсөн нь зүгээр л коридор шиг нарийн, эд зүйлс багтахгүй дээр нь хана тааз өмөрч унасан хачин аймар өрөө байв. Хүүхэд мөлхөх ч зайгүй тул уйлж унжин байж айлын эмээ өвөөгөөс хөөрхөн жижигхэн гэр олж, хүүгээ айлд харуулж үлдээгээд 10 сарын сүүл болчихсон ганц нэг цас хаялж байхад халтайтал ноцолдож байгаад гэрээ босгож авав...

Нөхөр бид 2 угаас унаган хотынх болохоор гэр барих, хаяа манах гал түлэх ёстой хэцүү, сонирхолтой ч юм шиг байсан, арай гэж нүүж орж гал түлж дулаацаж, нэг харсан хүү минь халууцаад хөөрхөн улаа бутарчихсан сууж байсан, уйлмаар ч юм шиг болж билээ. Одоо бол жижиг гэр халуу дүүгээл, хайраа поорчигоо нээх үү гэчихсэн тэр нь тоононы раам шд...хүмүүс тэгдэг л юм "чи юугаа хийж хүүхдээ өөрийгөө зовоогоод байгаа юм, хариач" гэж... Үнэндээ аав ээжийн гэрт эрхэлж тааваараа байх хүссэнээ идэх, дураараа амьдрах боломж хангалттай нээлттэй л дээ, ээж аав хүнд хэцүүд нь болоод хүү бид 2-ыг явуулахгүй гээд л, 
нэгэнт ийм хүнийг сонгосон болохоор халуун хоол цайг нь дөхүүлье, анхны хүүхэд болохоор аавд нь хамаг хөөрхөнг нь хамт харуулъя, гэсэндээ л ингэж яваа юм л даа....

Ийм их урт зүйл бичиж байгаагийн маань учир маш энгийн. Иргэд та бүхэн маань цагдаа нараа хайрлаж байгаарай, ард нь эхнэр хүүхэд нь хайртай бүхэн нь ямарч юмыг даваад нөхрөө, аавыгаа эрт ирэхийг, аливаа баяр ёслолыг хамт суугаад өнгөрөөхийг мөрөөддөг ч мөрөөдлөө хойш тавиад л гэртээ эсэн мэнд ирнэ ээ гээд хүлээж байдаг юм шүү... Ажлыг нь хүндлээд ядаж хүндрэл учруулахгүй байдаг байгаарай, холбогдох газар нь хөдөө томилсон албан хаагчдаа ядаж амьдрах орон байранд нь анхаардаг байгаасай гэж л ойлгуулах гэсэн юм... Цагаа зориулж уншсанд баярлалаа 

Хүндэтгэсэн:Хулан