Б.Лхагвасүрэн: Монгол Улс энэ ондоо багтаад “саарал жагсаалт”-аас гарах нь тодорхой гэж харж байна

Монголбанкинд өчигдөр Сангийн сайд Ч.Хүрэлбаатар, Монголбанкны Ерөнхийлөгч Б.Лхагвасүрэн тэргүүтэй албаны хүмүүс мэдээлэл хийж, манай улсын төлөөлөл ФАТФ-ын хуралд цахимаар оролцож, ажлын тайлангаа хамгаалснаар “саарал жагсаалт”-аас гарах боломж бүрдсэн талаар хэлсэн. Тэгвэл хэвлэлийн хурлын үеэр Монголбанкны Ерөнхийлөгч Б.Лхагвасүрэнгээс зарим зүйлийг тодрууллаа.

-Тайлангаа амжилттай хамгаалсан, “Саарал жагсаалт”-аас гарах нөхцөл бүрдэж байна гэлээ. Эцсийн шийдвэр хэзээ гарах вэ?

-ФАТФ-д ямар улсыг жагсаалтад оруулдаг уу, яаж гаргадаг вэ гэсэн өөрийн дүрэм, журамтай. Хамгийн гол нь хамтын үнэлгээний тайлан. Энэ тайланг Монгол Улс хамгаалчихлаа. Одоо ФАТФ-аас манайд ирж шалгалт хийх нэг үйл явц байгаа. Ковид вирусийн үед ирж шалгах нь уу, үгүй юу. Сая ч гэсэн хурлаа цахимаар хийсэн шүү дээ. Ер нь бол коронавирустэй холбоотойгоор хоёр дахь үнэлгээг хийхгүй байсан. Тавдугаар сарын 11-ний хурал болохгүй байсан гэсэн үг. Сангийн сайд хүсэлт гаргасан. Монголбанкнаас ч бас хүсэлтээ өгсөн. Бид тайлангаа бэлтгэчихсэн, хамгаалахад бэлэн гээд. Хүсэлтийн дагуу хоёр улсын тайланг хамгаалуулсан. Нэг нь Исланд, тавдугаар сарын 5 буюу манай дараа тайлангаа тавьсан.

Монгол Улс тавдугаар сарын 4-ний өдөр тайлангаа тавьж, хамгаалсан. Тайлангийн хариу ингээд ирлээ. Тайланг хүлээж авсан, даалгавраа биелүүлсэн байна гэж үзсэн. “Саарал жагсаалт”-аас гарах нөхцлийг хангасан гэж үзэж болно. Одоо ФАТФ-ын өөрийнх нь дотоод зохион байгуулалт л мэдэх болчихоод байна. Тэд хэзээ хурлаа хийх вэ гэдгээс хамаарна. Өмнө нь “саарал жагсаалт”-аас гарч байсан орны жишээнээс харахад, тайлангийн хариу өөрчлөгдөж байсан тохиолдол байгаагүй юм билээ. Яг л хуваарийнхаа дагуу хурал нь болоод, шийдвэрээ гаргаж байсан. Бид Монгол Улс энэ ондоо багтаад “саарал жагсаалт”-аас гарах нь тодорхой байна гэж харж байгаа.

-Европын холбооны “хар жагсаалт” гэж яриад байна. Европын парламентаар удахгүй баталж магадгүй байгаа. Энэ жагсаалтад орохгүй байх талаар хэрхэн анхаарч ажиллаж байгаа вэ?

-Европын холбоог Монгол Улсад төлөөлж сууж байгаа Элчин сайд олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслээр дэлгэрэнгүй тайлбар өгсөн. “Хар жагсаалт” гэдэг нэршил байхгүй. Стратегийн дутагдалтай гуравдагч хөрш улс гэдэг жагсаалт байгаа гэдгийг хэлсэн. Энэ жагсаалт яаж бий болдог вэ гэхээр, Олон улсын Мөнгө угаах, терроризмтэй тэмцэх байгууллагын “саарал жагсаалт”-аас автоматаар авдаг юм билээ. Ийм л зохицуулалт байгаа. Тиймдээ ч Монгол Улсыг автоматаар  оруулж ирж байгаа. Гэхдээ энэ жагсаалт эцсийн байдлаар батлагдаж гараагүй. Европын парламент энэ асуудлыг хэлэлцэж байгаа. Хэрвээ автоматаар ордог юм бол автоматаар хасагдах уу гэдэг асуултыг бид тавиад, 2, 3 удаа уулзалт хийсэн. Тэднээс нарийн хариу ирээгүй байна. Автоматаар орсон бол автоматаар хасагдах уу гэдэгт хариу өгөөгүй байгаа. Нэгэнт ФАТФ-ын “саарал жагсаалт”-аас гарчихвал стратегийн дутагдалтай орны жагсаалтаас гарах боломжтой. Нөхцлөө хангачихсан гэж ойлгож байгаа.

-Европын холбооны стратегийн дутагдалтай гуравдагч хөршийн жагсаалтад орсноор гадаадад банкны гүйлгээ хийхэд хүндрэл үүсэж эхэллээ. Тухайлбал, Солонгост байгаа хүн Монгол руу гүйлгээ хийх гэсэн чинь болохгүй байна. Үйлчлэхгүй гээд гаргалаа гэх утга бүхий пост цахим орчинд оруулсан байсан. Иргэдийн санхүүгийн гүйлгээг шууд хаана гэж байх уу?

-Монгол Улс “саарал жагсаалт”-д орохоор санхүүгийн байгууллагууд манайхыг эрсдэлтэй харилцагч болж байна гэдэг дохиогоо авчихаж байгаа юм. Та бүхэн сайн санаж байгаа бол өнгөрсөн оны аравдугаар сард Парис хотноо болсон ФАТФ-ын хурлаар Монгол Улсыг “саарал жагсаалт”-д оруулсан. Гэхдээ энэ улсууд стратегийн дутагдалтай орнуудын жагсаалтад орж байгаа хэдий ч яг мөнгө угаадаг гэж хэлэхгүй. Тиймээс ямар нэг арга хэмжээ авахыг бусад улсуудад зөвлөхгүй гэж хэлсэн.

Энэ жагсаалтад орсон гэдгээрээ гүйлгээг зогсоо, Монголын аж ахуйн нэгж, банк санхүүгийн байгууллагын гүйлгээг хийхгүй гэсэн хориг цээр хаана ч байхгүй.  Дахиад хэлье, тийм юм байхгүй ээ. Харин банк санхүүгийн байгууллагууд нь харилцагчдаас илүү олон асуулт асууж, тодруулж эхэлнэ. Үнэхээр энэ хүний мөнгө мөн үү. Энэ харилцагч ийм бизнес хийдэг үү. Энэ харилцагчийн санхүүгийн үйлчилгээ авч байгаа банк нь тэр хүнийг мэдэж байна уу гэх зэрэг олон асуултыг асуухаас биш ямар нэг байдлаар хорих, төлбөр тооцоог саатуулах зүйл байхгүй.