Д.Батмөнх: Хивэгний хангамжийг нэмэгдүүлэх зорилгоор экспортыг түр хязгаарласан

Нэг шуудай малын тэжээлийн үнэ өмнөх жилийн мөн үетэй харьцуулахад 18 мянган төгрөг болтлоо өсжээ. Өвөлжилтийн бэлтгэл ажил эхэлсэн энэ үед малын тэжээл өндөр үнээр зарагдах нь малчдад санхүүгийн олон хүндрэлийг учруулж байна. Тиймээс хивэгний нийлүүлэлтийн талаар ХХААХҮЯ-ны  Мал аж ахуйн хөгжлийн бодлого зохицуулалтын газрын дарга Д.Батмөнхөөс тодрууллаа.

-Малын тэжээлийн үнэ энэ жил 18 мянгад хүрсэн нь малчдын бухимдлыг төрүүлж байна. Тэжээлийн үнэ өсөж буй гол шалтгаан юу вэ?

-Манай орны мал аж ахуй бэлчээрээс шууд хамааралтай. Монгол улсын бэлчээрийн тэжээлийн нөөц зун, намрын улиралд нийт тэжээлийн хэрэгцээний 91.2 хувийг хангах боломжтой. Өвөл, хаврын улиралд 35.6 хувийг л хангадаг гэсэн судалгаа байдаг. Иймд өвөлжилт, хаваржилтын үед нэмэгдэл тэжээл зайлшгүй шаардлагатай болж байна. Яг энэ үед бүгд л өвс, тэжээлийн нөөцөө бүрдүүлэхээр ажиллаж байна. Энэ нь эрэлтийг ихэсгэж үнэ өсөх шалтгааны нэг болж байна.

-Малын тэжээлийн үнэ ханштай холбоотой асуудлыг ШӨХТГ хариуцдаг байх. Гэхдээ үнийн өсөлт, малчдын бодит байдалд тулгарч буй асуудлуудын талаарх бодит мэдээллийг хүлээж авдаг уу?

-Манай яам малчин лавлах 109 тусгай дугаарын утсаар малчдаас бодит мэдээллийг байнга авч холбогдох арга хэмжээнүүдийг авч ажиллаж байна.

-Малын тэжээлийн үнийн өсөлтийг ХХААХҮЯ-аас хэрхэн зохицуулах бодлого баримталдаг вэ?

-Манай яамны хувьд тэжээлийн үйлдвэрлэл, хангамжийн асуудлыг хариуцаж ажилладаг. Хөдөө аж ахуйн салбарын 2020-2021 оны өвөлжилт, хаваржилтын бэлтгэл хангах зарим арга хэмжээний тухай Засгийн газрын 2020 оны 19 дүгээр тогтоол гаргуулан хэрэгжилтийг ханган ажиллаж байна. Уг тогтоолоор өвс, тэжээл бэлтгэх үүргийг аймаг, сумын Засаг дарга нарт даалгасан байдаг.

-Өнгөрсөн жилүүдэд малын тэжээлийн дундаж үнийг хэн, хэрхэн тогтоодог байсан бэ?

-Аливаа бүтээгдэхүүний үнэ ханш чөлөөт зах зээлийн өрсөлдөөнд суурилж явах нь бий. Яамнаас хувийн хэвшлийнхний үнэ ханш руу шууд орох нь тийм ч тохиромжтой биш. Харин бодлогоор зохицуулах ажлыг хийж байна. Өнгөрсөн жилийн мөн үед улсын дунджаар боодол өвсний үнэ 6000 төгрөг, 25 кг савлагаатай хивэгний үнэ 13000 төгрөг байсан.

-Тэжээлийн үнэ цаашид буурах уу. Бууруулах тал дээр ямар бодлого хэрэгжүүлэх вэ?

     -Малын тэжээлийн үнийн өсөлт улаан буудайн тариалалт хожуу хийгдэх болон нөөцтэй холбоотойгоор өсдөг үү. Энэ талаар мэдээлэл дэлгэрэнгүй өгнө үү?

-Манай улс жилдээ 70 орчим мянган тонн хивэг үйлдвэрлэдэг. Үүнээс 20 мянга орчим тонн экспортлогддог. Мөн хэмжээний хивэг импортоор орж ирдэг. Мэдээж улаанбуудайн нөөцөөс хивэгний үйлдвэрлэл шууд холбоотой. Гурилын үйлдвэрүүд шинэ ургацын улаанбуудай үйлдвэртээ аваад эхлэхээр хивэгний үйлдвэрлэл нэмэгдэнэ.

     -Малын гаралтай түүхий эдийн үнэ ханшийн өсөлт тогтвортой байдаггүй. Харин эсрэгээрээ малчдаас гардаг зардлууд маш өндөр байдаг?

-Манай яамнаас “Монгол малчин” үндэсний хөтөлбөрийн боловсруулан Засгийн газрын 2020 оны нэгдүгээр сарын 29-ний өдрийн 34 дүгээр тогтоолоор батлуулсан. Уг хөтөлбөрт мал, малын гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүний нийлүүлэлтийн улирлын хамаарлыг бууруулах, үнийн тогтворгүй байдлыг арилгахад чиглэгдсэн олон арга хэмжээнүүд тусгагдсан байгаа. Уг хөтөлбөрийн хэрэгжүүлэх төлөвлөгөө батлагдсан. Цаашид энэ чиглэлд анхаарч ажиллана.