ЖДҮ-ээ дэмжсэн БНСУ-ын экспортын хэмжээ 10 жилийн хугацаанд 28 дахин өсжээ

      Одоогоос нэгэн жарны өмнө Монгол Улс болон БНСУ-ын хөгжил ойролцоо түвшинд байжээ. Харин өнөөдөр хөгжлийн ялгаа тэнгэр газар шиг болсон. Газар нутаг, байгалийн баялагаараа хол илүү Монгол Улс яагаад БНСУ шиг хөгжиж чадахгүй байгаа вэ? Монгол хүн бүрт энэ асуулт бий. Зарим нь эрх баригчидтай холбон шүүмжлэх нь бий. Дам утгаараа төрийн бодлого дутсан гэвэл тийм. Гэхдээ хэн нэг эрх мэдэлтэн гэхээс илүү Монгол улс үйлдвэрлэлээ хөгжүүлж чадаагүйд гол учир байгаа.

Түүх сөхье:

1961 онд төрийн эргэлт гарсны дараа дайны байдалтай байсан БНСУ-ын эрх баригчид эдийн засгаа хөгжүүлэх 5 жилийн төлөвлөгөө гаргасан. Жижиг дунд үйлдвэрүүдээ төрийн бодлогоор дэмжиж, хөнгөлөлттэй зээл, татварын хөнгөлөлт үзүүлж эхэлсэн. 10 жилийн хугацаанд БНСУ-ын экспортын хэмжээ 28 дахин өссөн байдаг. Үр дүнд нь өнөөгийн самсунг, киа гэх мэт дэлхийн хэмжээний корпорациуд бий болжээ.

60 жилийн өмнө ижил түвшинд байсан хөгжлийн бас нэг ялгаа нь ажиллах хүч.

БНСУ-д ,,,, хүн гадаад улсаас очиж хөдөлмөр эрхэлж байна. Дийлэнх хувь нь БНСУ-ын жижиг дунд үйлдвэрт ажилладаг. Үүнээс Монгол Улсын 42.7 мянган иргэн ажиллаж байгаа гэсэн судалгаа бий. Товчхондоо Монголчууд сүүлийн 20 гаруй жилийн турш БНСУ-ын жижиг дунд үйлдвэрийг улам хөгжихөд хувь нэмрээ оруулсаар иржээ.

Монголд авдаг цалингаа хэд дахин нугалж авахын тулд манай улсын сэхээтнүүд, багш, эмч, инженерүүд БНСУ-ыг зорьж хар ажил хийсээр байгаа нь бодит үнэн.

Өнгөрсөн түүхэнд хэрвээ байхгүй.

Гэхдээ бид зөвлөлтийн дэмжлэгээ байгуулсан үйлдвэрүүдээ шилжилтийн шуурганаар үгүй хийгээгүй бол Жижиг дунд үйлдвэрийг жинхэнэ утгаар нь дэмжиж, хөгжүүлж чадсан бол бидэнд боломж байсан.

Гэвч хожимдсон ч гэсэн жижиг дунд үйлдвэр бол эдийн засаг улс орны хөгжил юм гэдгийг Монголчууд ухаарч эхэлж байна.

2009 онд ЖДҮХС байгуулагдсан. Аж ахуйн нэгжүүдэд хөнгөлөлттэй зээл олгож эхэлсэн. Алдаа оноотой ч сангийн үйл ажиллагаа үргэлжилсээр байгаа.

Мөн жижиг дунд үйлдвэрийг дэмжихэд төрийн бодлого чухал гэдгийг шат шатандаа ухамсарлаж эхэлсэн.

Өнөөдрийн байдлаар нийт ЖДҮ эрхлэгч ААН 63.1 мянга байна. Үүний 88 хувь нь бичил буюу 10-аас доош ажилтантай ААН, 8-9 хувь нь жижиг буюу 10-50 ажилтантай, 2-3 хувь нь дунд буюу 50-200 хүртэлх ажилтантай байна. Энэ салбарт нийт 800 гаруй мянган хүн ажиллаж байна.

2009-2019 оны хооронд ЖДҮХС-аас 7900 аж ахуйн нэгжид зээл олгожээ. Үүний 2100 нь шинээр үүсгэн байгуулагдсан бол 5800 нь үйлдвэрээ өргөтгөсөн байна. Одоогоор 7900 аж ахуйн нэгжид 986 тэрбум төгрөгийг зээл олгосон байна. Үр дүнд нь 50 мянган ажлын байр шинээр бий болж 35 мянган ажлын байр хадгалагдан үлджээ. Мөн нийт ажлын байрны 80 орчим хувийг ЖДҮ бүрдүүлж байна.

Зээл авсан ААН, иргэн                                                     7900 иргэн, аж ахуйн нэгж

Олгосон зээлийн хэмжээ                                      986 тэрбум төгрөг

Шинээр бий болгосон ажлын байр                               50,000 ажлын байр

Хадгалж үлдсэн ажлын байр                                           35,000 ажлын байр

Алдаа, оноо гарч, цаг хугацаа боломжоо алдсан нь үнэн. Гэхдээ ирээдүйд бид алдсан боломжоо нөхөх ёстой. Үүнийхээ эхлэлийг ч тавьсан. ЖДҮ-ийг дэмжих тусгай агентлагаа байгуулж, бичил, жижиг, дунд үйлдвэрийнхээ ялгааг гаргасан. Зээл олголтоо шударга явуулахад шаардлагатай хууль эрх зүйн орчныг бүрдүүллээ.

Жижиг дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх тусгай агентлаг байгуулснаар төр бодлогоороо онцгойлон анхаарч байна гэсэн үг. Энэ алхам ирээдүйн эхлэл гэж тодорхойлж болно. Жижиг дунд үйлдвэрийг шүтсэн төрийн бодлогоосоо хазайчихгүй болж бид хөгжиж, эдийн засаг хүчирхэгжих нь цаг хугацааны асуудал.