Ц.Энхтүвшин: Цар тахлыг давж чадвал Монголыг зорих жуулчдын тоо өсөх магадлал маш өндөр

Нийслэлийн аялал жуулчлалын газрын дэд дарга Ц.Энхтүвшинтэй ярилцлаа.

-Коронавирусээс болж дэлхий дахинд аялал жуулчлалын салбар зогсонги байдалд ороод байна. Манай улсын хувьд хямрал яаж нөлөөлж байна вэ?

-Өнгөрсөн жил буюу 2019 онд манай улс 580 мянган жуулчин хүлээж авсан. Энэ бол түүхэндээ байгаагүй хамгийн их жуулчин. 2018 онд 530 мянган жуулчин ирсэн. Коронавирустэй холбогдуулан гуравдугаар сарын жуулчны тоо ирээгүй. Хоёрдугаар сард тогтмол ирдэг байсан 20 мянга орчим жуулчнаас 10-аад мянган жуулчин ирсэн. Хоёрдугаар сарын эхээр хил хаагаад эхэлсэн шүү дээ. Тэрнээс өмнө ирсэн байсан жуулчдаа оруулаад тооцвол хоёрдугаар сарын байдлаар гаднаас ирж байгаа жуулчдын тоо багассан. Манайхаас жилдээ давхардсан тоогоор 2.5 хүн гадагшаа явдаг. Энэ тоо мөн багассан.

-Энэ зун хэчнээн жуулчин хүлээж авах төлөвлөгөөтэй байсан бэ?

-Хөл хориог сар сараар сунгаж байгаа учраас долоо, наймдугаар сард ирэх жуулчдын тоонд нөлөөлөх, нөлөөлөхгүйг хэлэхэд эрт байна. Нэг, хоёр, гуравдугаар сар бол угаасаа Монголд жуулчид их ирдэг сар биш. Манай аялал жуулчлалын салбарын оргил үе 6, 7, 8-р сард байдаг. Сард 110-115 мянган жуулчин хүлээж авдаг. Сүүлийн жилүүдэд дэд бүтэц нэлээд сайжирсан. Тодруулбал,  МИАТ компанийн монополь байдал задарсан. Одоо Бусан руу нислэг хийж, Хөт хот руу 30-40 хүний суудалтай жижиг онгоц нисдэг байсан бол "Эйрчайна" нисээд эхэлсэн. Сөүл рүү нисэх давтамж, тоо ихэссэн. Казахстаны нийслэл рүү нисдэг болсон гэх мэт олон улс руу нислэг үйлддэг болсон. Станбул Улаанбаатар чиглэлд долоо хоногт 500 хүн авчирдаг басан бол нэгдүгээр сарын нэгнээс долоо хоногт 700 гаруй болж нэмэгдсэн байсан. Тиймээс энэ жил олон жуулчин хүлээж авах хүлээлттэй байсан.

-Дэлхийн улс орнууд коронавирусийг давж гарсан ч гэсэн энэ зуны аялал жуучлал төдийлөн үр ашгаа өгөхгүй байх тийм үү?

-Ний нуугүй хэлэхэд, энэ хүнд нөхцөлд байдалд ирэх жуулчдын тоо өнгөрсөн жилийнхдээ хүрэхэд хүндрэлтэй байж магадгүй. Дэлхий нийтээр аялал жуулчлал зогсоод байна. Гэхдээ манай аялал жуулчлалын салбар дотоодын нийт бүтээгдэхүүний дөрвөн хувийг эзэлдэг. ДНБ-үүнийхээ 20 орчим хувийг эзэлдэг Зүүн өмнөд Азийн орнууд нэлээд том цохилтод орж байгаа. Манайд ДНБ-үүний дөрвөн хувийг эзэлдэг учраас эдийн засагт үзүүлэх нөлөөлөл гайгүй. Түүвэр маягаар Монгол банкнаас гаргасан судалгаагаар энэ нь 570 орчим сая ам.доллар гэсэн үг. Дунджаар нэг жуулчнаас 1100-1200 доллар гэж тооцоолдог.

-Манай улс энэ өвчнийг тархаахгүй барьж чадвал ирэх жилүүдэд ирэх жуулчдын тоо өсөх, энэ салбараа хөгжүүлэх том боломж гэж салбарын сайд ярьж байсан. Та санал нийлэх үү?

-Бид энэ цар тахлыг дотроо алдахгүйгээр хорио цээрийн дэглэмээ сахиад,  даваад гарвал энэ жилийн сүүлээр ч юм уу ирэх жилүүдэд Монголыг зорих жуулчдын тоо өсөх магадлал маш өндөр. Яагаад гэвэл гаднаас авчирсан хүмүүс л өвчин зөөвөрлөж ирсэн шүү дээ. Дотроо бид алдаагүй байгаа. Ингэвэл жуулчид манайх зорих итгэл улам нэмэгдэнэ. Монгол Улс жуулчин хүлээж авах хүчин чадал, боломжийн болж, дэд бүтэц ч сайжирч байгаа. Түрүү жилийн дөрөвдүгээр сард Баян-Өлгий аймгийн нэг суманд тарваган тахал гарсан. Тэгэхэд олон улсын мэдээгээр Монгол Улсад тарваган тахал гарлаа гэж мэдээлдэг. Ингэхэд л Монгол Улсыг зорих гэж байсан жуулчид тодорхой хэмжээгээр гэрээгээ цуцалж эхэлдэг. Тахалтай бүс рүү явахгүй гэж.

-Өнгөрсөн жил 580 мянган жуулчин ирсэн гэсэн. Ер нь аль тив, улсаас ихэвчлэн ирдэг вэ. Европ тив бол бүхэлдээ шахам коронавирусийн голомт болчихлоо шүү дээ?

-Манай жуулчны зах зээл тодорхой. Эхний таван байранд БНХАУ, ОХУ, БНСУ, Япон, Казахстан. Цаашлаад АНУ гээд явдаг. Орос жуулчид сүүлийн үед нэмэгдсэн нь 2015 оноос хойш визгүй болсонтой холбоотой. БНСУ руу нислэгүүдийн тоо, давтамж нэмэгдсэн учраас ихэсч байна. БНХАУ-руу мөн нислэгүүд нэмэгдсэн. Шанхайд дипломат төлөөлөгчийн газар нээгдсэн. Тэгэхээр тэндээс харьцангуй олон жуулчин ирдэг болсон. Ер нь жуулчид дөрвөн цагийн бүст нислэгтэй улсуудад аялах хүсэлтэй байдаг. Манай дөрвөн цагийн бүслүүрт Зүүн Азийн улсууд олон байдаг.

-Аялал жуулчлалын компаниуд бас үйл ажиллагаа нь доголдож, хямралтай байгаа байх?

-Ихэнх жуулчид зун ирдэг учраас аялал жуулчлалын компаниудын байдал одоогоор тодорхойгүй байна. БНХАУ дотроо энэ өвчнийг намжаачих шиг боллоо. Одоо зарим улсууд нэг, хоёр сарын дотор өвчнөө бариад гайгүй болчих болов уу гэж хараад байна. Урьдчилж хэлэхэд хэцүү. Аялал жуулчлалын салбар бол агаарын тээвэр, зочид буудал, жолооч, хөтөч, хоол гэх мэтээр маш олон салбараас хамааралтай байдаг. Гэтэл агаарын тээврийн компаниуд маань маш эрсдэлтэй байдалд орчихлоо. Нислэгүүд нь зогсчихсон хэрнээ хүмүүсээ цалинжуулж байна. Зочид буудлуудын  үйл ажиллагаа ч мөн зогсоод байна.