Б.Оюунсанаа: “Хандлагаа өөрчилж, хашаандаа мод тарья” уриалгад нэгдэцгээе

Монголчууд жил бүрийн тавдугаар сарын эхний долоо хоногийн бямба гаригийг “Бүх нийтийн мод тарих өдөр”  болгон өнгөрөөдөг уламжлалтай. Харин энэ жил цар тахал дэгдсэнтэй  холбоотойгоор  энэ өдрийг  БОАЖЯ-аас “Хандлагаа өөрчилж, хашаандаа мод тарьцгаая” уриалгын дор өрнүүлэх болжээ. Энэ талаар  БОАЖЯ-ны Ойн бодлого зохицуулалтын газрын дарга  Б.Оюунсанаагаас тодрууллаа.

-Энэ жилийн “Бүх нийтээрээ мод тарих өдөр”-ийг  хэрхэн зохион байгуулах вэ?

-Энэ жил “Covid-19”  вирус гарсантай холбоотой Засгийн газар, Улсын Онцгой комисс, орон нутаг Нийслэлийн холбогдох штабууд олон хүнийг нэг дор цуглуулахгүй байх чиглэл өгч ажиллаж байна.  Тиймээс  энэ жилийн “Бүх нийтээрээ мод тарих өдөр”-өөр хүмүүст иргэний үргээ ухамсарлан хашаандаа мод тарихыг уриалж байгаа. Жишээлбэл, иргэд хашаандаа болон зусландаа мод тарих улирлаас  хоцролгүйгээр  өөрсдийн боломж бололцоог дайчлан  цөөн хүний  бүрэлдэхүүнтэй мод тарих хэрэгтэй. Өнгөрсөн жилүүдэд мод, суулгац тарьдаг ААН-үүд болон мод тарих хүсэлтэй иргэдийн эрэлт, нийлүүлэлтийг нэмэгдүүлэхийн тулд томоохон үзэсгэлэн худалдаануудыг зохион байгуулдаг байсан.  Харин энэ жилийн хувьд томоохон үзэсгэлэн худалдаа зохион байгуулагдахгүй. Харин УОК-ын шийдвэрийг мөрдөж, цөөн тооны ААН-үүд болон иргэд хувиараа мод, суулгацыг зарж борлуулах боломжтой. Өнгөрсөн жилүүдэд хэдэн зуун хүн цуглаж, албан байгууллага, найз нөхдөөрөө нэгдэн мод тарьдаг байсан. Энэ жилийн хувьд  эдгээр арга хэмжээнүүдийг хязгаарласан байна.

-“Бүх нийтээрээ мод тарих өдөр”-т иргэд хэр идэвхтэй хамрагддаг вэ?

-Жилээс жилд хүмүүсийн идэвх санаачилга нэмэгдсээр байгаа. Зарим хүмүүс туршлага хуримтлуулж тарьсан моднуудаа илүү сайн арчилж,  түүнээсээ  урамшдаг. Шинээр мод тарих боломжгүй бол хуучин моднуудаа арчлах зорилго тавин уриалгад нэгдэх боломжтой. Өнгөрсөн жилүүдэд ихэнх иргэд мод тарихын ач тусыг маш сайн ойлгосон. Харин энэ жил тарьсан моднуудаа хэрхэн арчлах заавар, зөвлөгөөг мэдээллийн хэрэгслүүдээр дамжуулан түлхүү хүргэж байна. Тарьсан модоо арчлахдаа усалгаа, хөрсийг сийрүүлж, хэлбэржүүлэх гэх мэтээр арчилгаанд сайн анхаарах хэрэгтэй. Улсын хэмжээнд тарьсан нийт модны  амьдралтын түвшин нь  75 хувьтай байдаг. Үүнээс үзэхэд, тарьсан модоо маш сайн арчилж, анхаарч чадвал бидний тарьсан бүх мод ургах боломжтой юм.

-Иргэд мод тарих зөвлөмжийг хаанаас, хэрхэн авах  вэ?

-Бид аймаг Нийслэлийн мод, суулгац бэлдэн боловсруулдаг ААН-үүдийн мэдээллийг судалгаагаар нэгтгэн иргэдэд хүргэхээр бэлдсэн байгаа. Дээрх мэдээлэлд ААН-үүдийн дүүрэг, байршлыг тодорхой мэдээлсэн  учраас ямар ч аймаг, дүүргийн иргэн өөртөө ойрхон аж ахуй нэгжид хандах боломжтой.  Мөн мод тарих газраа сонгохдоо хөрсний нөхцөл байдлын талаар мэргэжлийн хүнээс зөвлөгөө авах боломжтой.

-Энэхүү уриалгыг хэрэгжүүлснээр иргэдийн хандлага хэрхэн өөрчлөгдөх ёстой вэ?

-Иргэн бүр хашаандаа 1-3 мод суулгахад Нийслэл болоод орон нутгийн төв, суурийн газруудад ногоон төгөл үүсгэх боломжтой. “Хандлагаа өөрчилье” гэдгийн утга нь энэ юм. Нийтийн талбайг моджуулах нь зөв боловч иргэд өөрсдийн хашаа болон эргэн тойрондоо илүү анхаараасай. Модыг тариад орхих биш өөрийн хүүхэд шиг анхаарч өдөр болгон усалж, тордох ёстойг илүү сайн ойлгодог болоосой.  Ямар ч модыг тариад орхих биш байнга анхаарч, эргэж тойрч,  мэргэжлийн хүний зөвлөгөөгөөр арчлах хэрэгтэй.

-Зарим хороо дүүргүүд айл бүрийг моджуулахын тулд мод, суулгац тараадаг. Хашаандаа мод тарихыг хүссэн хүмүүс суулгацаа  дүүрэг хороогоороо дамжуулан авах боломжтой болов уу?

-Энэ нь хороо дүүргүүдийн зохион байгуулалт  дэвшүүлсэн зорилтоос хамаарч иргэдэд тараах, эсвэл хөнгөлөлттэй үнээр өгөх зэрэг хувилбараар өөрсдөө шийддэг асуудал юм. Жил бүр заавал үнэгүй мод, суулгац тараана гэсэн эрхзүйн заалт байхгүй шүү дээ.  Тэгэхдээ тухайн аймаг хорооны удирдлагуудын санал санаачилга, тухайн төлөвлөгөөнд тусгагдсан ажлыг  хэр сайн биелүүлж байгаагаас хамаарна. Гэвч зөвхөн удирдлагаас хамаарахгүйгээр иргэд өөрсдөө мод тарьж ургуулахын ач тусыг ухамсарладаг болох  хэрэгтэй. Улиас, хайлаас гэх мэт моднуудын зах зээлийн үнэ 500-3000 төгрөг байдаг. Өнөөдөр мөнгөний ханш ямар байгааг тооцоолбол боломжийн үнэ. Нэг таваг хоолны мөнгө хүрэхгүй үнэ шүү дээ. Тиймээс та нэг суулгац аваад хашаандаа суулгаж, арчлан ургуулахад хэдэн жилийн дараа таны орчин тойрон цаашлаад Улаанбаатар хотын тоосжилт, агаарын бохирдол, халалтыг багасгахад хувь нэмрээ оруулах боломжтой. Тиймээс хувь хүн болгон мод тарихдаа зөвхөн өөртөө биш бусдад хамаатай ажил хийж байгаа гэдэг хандлагаар хандах хэрэгтэй. “Хэн нэгэн манай хашаанд мод тариад өгөөсэй” гэж харахын оронд өөрсдөө санаачлага гаргавал таны тарьсан ганцхан мод маш олон хүнд үр өгөөжөө өгөх болно.

Та доорх холбоосоор хандан аймаг, Нийслэлийн мод үржүүлгийн газрын мэдээллийг уншаарай.  Мөн мэргэжлийн хүмүүсээс зөвлөгөө авах боломжтой.

http://www.mne.mn/?p=11232&fbclid=IwAR2iilp1WCz_8qiwXOk9Ts7KMEY2UBdRm3g5ksK55fcNl1akmsjmtMe5Yi0