Жижиг, дунд үйлдвэр эрхлэгчдийг дэмжих зорилготой “ЖИНХЭНЭ ЖДҮ” булангийн энэ удаагийн дугаарт модон эдлэлээр гэр ахуй, хүүхдийн тоглоом, бэлэг дурсгал урладаг Д.Энх-Амарын гэр бүлийг онцолж байна. Түүний эхнэрийг Д.Амарбаясгалан гэдэг. Тэд хоёулаа эдийн засагч мэргэжилтэй, банк санхүүгийн байгууллагад ажиллаж байсан аж. Харин яг одоо модон эдлэл урлах өрхийн бизнесээ, үйлдвэрийн түвшинд хүргэхийн тулд хичээн ажиллаж байна.
Тэд баян хийц компанийг 2013 онд үүсгэн байгуулж, 2017 оноос гар урлалын бэлэг дурсгалын эко бүтээгдэхүүн худалдаанд гаргаж, 2019 онд “Тэрэм брэнд”-ийн гэр ахуйн хэрэглэл, бэлэг дурсгал, хүүхдийн тоглоом зэрэг цэвэр модон бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэн зах зээлд борлуулж эхэлжээ. Улаанбаатар хотод модон урлал эрхэлдэг маш олон үйлдвэрлэл байдаг. Тэдгээрээс ялгарах онцлог нь дэлхий нийтээрээ мэддэг хөлөгт тоглоомыг Монгол хэв загварт оруулан хүүхдүүдийн гарын жижиг булчинг ажиллуулах, сэтгэхүйг хөгжүүлэх боломжтой тоглоомуудыг урладаг байна. Эдгээр тоглоомуудыг урлахдаа хүүхдийн эрүүл мэндэд онцгойлон анхаарч, ямар ч химийн бодис, будаг, лак, цавуу ашиглахгүйгээр хийдэг. Мөн хөлөгт болон эвлүүлдэг тоглоомуудын зураг дүрсийг нэг бүрчлэн өөрсдийн гараар ухаж сийлбэрлэн, сайн чанарын хуурай модыг ашиглан бүтээгдэхүүнээ хэрэглэгчдэд хүргэдэг.
-Өрхийн бизнесээ эхлүүлэх санаагаа хэрхэн олсон бэ?
-Анх хоорондоо зөвлөлдөж бүтээгдэхүүний санаагаа гаргаж байсан. Бид бага насны хоёр хүүхэдтэй. Эцэг, эхчүүд хүүхдүүдтэйгээ хамт тоглох боломжтой тоглоом, наадгайнууд маш ховор байдаг. Хүүхдүүд маань хамт тоглоё гэж гуйх үеүд их байдаг. Тэр болгон хамтдаа тоглоход тохиромжтой тоглоомууд байдаггүй шүү дээ. Эцэг, эхчүүд ихэвчлэн хүүхдүүддээ тус тусад нь тоглоом авч өгсөн байдаг. Тиймээс эдгээрийг маш сайн судалсны эцэст хүн бүрийн мэддэг тоглоомыг монгол ахуй, сэтгэхүйд зориулан урлах санаагаа олж, үйлдвэрлэлээ эхлүүлсэн. Анхны бизнесээ шинэ бүтээгдэхүүнээр эхлүүлэх нь хүнд шүү дээ. Одооны хүүхдүүд ихэвчлэн байшин, орон сууцанд амьдардаг болсон. Хөдөө орон, нутаг монгол ахуй соёлыг мэдэхгүй байх нь элбэг. Тиймээс энэ соёлыг хадгалан авч үлдэхийн тулд монгол гэр, урц, таван хошуу малыг танин мэдүүлэхийн тулд хүүхдүүдийн сэтгэхүйд тааруулан зүрс, зургийг тоглоомон дээрээ буулгадаг.
-Шинэ бизнес эхлүүлэхэд хүндрэлтэй асуудлууд үүсэж байсан уу. Бизнесээ эхлүүлж байсан түүхээсээ хуваалцаач?
-Бид хоёулаа эдийн засагч мэргэжилтэй. Банк, санхүүгийн байгууллагад ажиллаж байсан. Тухайн үед би том хүүхдээ төрүүлчхээд гэртээ, нөхөр маань уул уурхайн компанийн нягтлан байсан. Би гэртээ хүүхдээ харах хугацаандаа гар урлалын бүтээл хийж сурсан. Энэ чадвараа илүү хөгжүүлж, өөрөө сургалт явуулан, бүтээгдэхүүнээ захиалгаар борлуулдаг байлаа. Тэр үед модон эдлэлд чимэглэл хийлгэх захиалгууд маш их орж ирнэ. Тэр үед захиалгынхаа суурь буюу модон эдлэлийг нөхрөөрөө хийлгэдэг болсон. Ингэж л модон урлалын бүтээгдэхүүнээ гаргаж эхэлсэн дээ. Бидний туршлагаас үзэхэд ихэнх хүмүүс шинэ санаа олсон бол шууд мөнгө хайж цаг алддаг мэт санагдсан.
Бид анх бизнесээ эхлүүлэхдээ өөрсдийн гар дор байсан материал болох модоор бүтээгдэхүүнээ хийж эхэлсэн. Эхлээд зардал багатайгаар загвараа гаргасныхаа дараа хөрөнгө оруулагчдад үзүүлж, хөрөнгө мөнгөний туслалцаа хайх нь зөв юм билээ. Анх бизнесээ эхлүүлж байхад бидэнд маш азтай явдал тохиолдсон. Учир нь бизнес эрхлэгч эмэгтэйчүүдийг дэмжих төвийн сургалтад сууж байхдаа тэндхийн төслийн шалгаруулалтад тэнцсэн юм. Төсөлд хамрагдсанаар гарааны бизнес эрхлэхэд тулгамддаг асуудлуудыг хэрхэн шийдвэрлэх талаарх бүх арга зам, шинэ боломжуудыг сурч мэдсэн. Мөн манай тоног төхөөрөмжүүдийн асуудлыг хүртэл шийдэж өгсөн. Тиймээс ямар нэгэн хүндрэлтэй асуудал одоогоор үүсээгүй байна.
-Танай хамгийн анхны бүтээгдэхүүн чинь юу байсан бэ?
-Манай хамгийн анхны бүтээгдэхүүн бол гэр өлгүүр буюу түлхүүрийн өлгүүр. Энэ загварыг манай нөхөр гаргаж байсан. Одоо илүү сайжруулсаар байгаа. Гэр өлгүүр болон хөрөгчний наалтыг хамгийн анх худалдаанд гаргаж байхад борлуулалт маш сайн байсан. Яг жуулчдын улирал байсан учраас маш их урам авсан.
-Бизнесээ эрхэлж эхэлснээс хойш хэчнээн хүнийг ажлын байраар хангасан бэ?
- “Covid-19” гараагүй байхад манайх таван ажилтантай байсан. Харин одоо өөрсдөө л ажиллаж байна. Энэ өвчнөөс болж ихэнх бэлэг дурсгалын дэлгүүрүүд хаалгаа барьсан. Манайх Улаанбаатарт байгаа бүх бэлэг дурсгал, сувинерийн дэлгүүрүүдээр бүтээгдэхүүнээ борлуулдаг байсан ч одоо ганцхан “Улаанбаатар галерей” үйл ажиллагаагаа явуулж байгаа.
Тэдний цаашдын зорилго нь Монголчуудын эртний хөлөгт тоглоомуудыг дахин сэргээж, хэрэглээнд нэвтрүүлэх. Мөн тэд “Бид өмнө нь бусдын мөрөөдлийн төлөө ажилладаг байсан. Харин одоо гэр бүлийнхээ мөрөөдлийн төлөө хөдөлмөрлөж байна. Энэ бодлоор бид өдөр бүр ядрахаа ч мэдэхгүй ажилладаг” хэмээн ярьсан юм.