Ж.Мягмар: Хүүхэд харах үйлчилгээ эрхлэх зөвшөөрөлтэй газруудыг шалгаж дууссаны дараа хоёр настнуудыг хүлээж авна

    Өндөржүүлсэн бэлэн байдлын үед бүх шатны боловсролын байгууллагын үйл ажиллагаа эхлэхээр болсон ч хоёр настай хүүхдүүдийг цэцэрлэгт хамруулахгүй байх шийдвэр гарсан. Үүний дараа УИХ дахь эмэгтэй гишүүдийн бүлгээс “Хүүхэд харах үйлчилгээ”-нд хоёр тэрбум төгрөгийг төсвийн тодотголд оруулж батлуулсан юм. Тиймээс хүүхэд харах үйлчилгээ хэзээнээс эхлэх, хоёр тэрбум төгрөгийн зарцуулалт болон өндөржүүлсэн бэлэн байдлын үед хэрхэн ажиллах талаар БШУЯ-ны Сургуулийн өмнөх боловсролын газрын дарга Ж.Мягмараас тодрууллаа.

-Хүүхэд харах үйлчилгээ хэзээнээс албан ёсоор эхлэх вэ?

-БШУ-ны сайдын тушаалаар ажлын хэсэг ажиллаж байна. Төрийн байгууллагаас гадна хүүхэд харах үйлчилгээний нэгдсэн холбоотой хамтран бэлтгэл ажлыг хангаж байна. Коронавирусийн халдвараас улбаалж өндөржүүлсэн бэлэн байдлын зэрэгт байгаа учраас хүүхэд харах үйлчилгээнд зөвхөн хоёр настай хүүхдүүдийг хамруулах болсон. Тиймээс энэ ажилд маш хариуцлагатай хандах ёстой. Бид эрүүл мэндийн аюулгүй байдлыг  хангахын тулд есдүгээр сарын дундаас хүүхэд харах үйлчилгээний ажлыг эхлүүлэхээр төлөвлөж байна. Одоогоор өдөр товлож хэлэх боломжгүй байгаа. Учир нь хүүхэд харах үйлчилгээ явуулах газруудыг шалгах, шаардлага хүргүүлж хүүхэд хүлээж авах боломжтой болсны дараа үйл ажиллагааг албан ёсоор эхлүүлнэ. Хүүхэд харах үйлчилгээг шуурхай эхлүүлж, хүүхдүүдийг олноор хамруулахаас илүү  тэдний байх орчин, аюулгүй байдлыг анхаарах нь хамгийн чухал юм. 

-Улсын хэмжээнд хүүхэд харах үйлчилгээ эрхэлдэг албан ёсны хэчнээн байгууллага байдаг вэ?

-Өнгөрсөн жил 159 байгууллага үйл ажиллагаа явуулсан. Энэ жил өндөржүүлсэн бэлэн байдлын нөхцөлөөс болж хүүхэд харах шинэ байгууллагуудад зөвшөөрөл олгоогүй. Мөн шинээр хүүхэд харагч бэлтгээгүй. Тиймээс өмнө нь үйл ажиллагаа явуулж байсан, зөвшөөрөлтэй газруудын нөөц, бололцоонд суурилан хүүхэд харах үйлчилгээг зохион байгуулна.

-Энэ жил хэчнээн хүүхдийг хамруулах боломжтой вэ?

-Нэгдүгээр сарын 27-ноос хойш хүүхэд харах үйлчилгээ эрхэлдэг байгууллагууд ажиллаагүй. Тиймээс бид хүүхэд харах үйлчилгээ эрхлэх зөвшөөрөлтэй газруудыг шалгана. Байр байдалтай нь танилцана. Ингээд шаардлага хангасан газруудад хүүхдүүдийг хамруулах бодлого баримтална. Мэдээж шалгалтыг мэргэжлийн хүмүүс хийнэ. Улмаар шаардлага хангасан хэчнээн газар байгаагаас шалтгаалж хэчнээн хүүхэд хамрагдах боломжтой эсэх дүнг гаргана. 

-Энэ жил хоёр тэрбум төгрөг зарцуулахаар баталсан. 2016 оноос хойш хэрэгжиж байгаа энэхүү үйлчилгээнд ер нь төсвөөс хэчнээн төгрөг баталдаг байсан юм бэ? 

-Жил бүр харилцан адилгүй байдаг. Сүүлийн жилүүдэд төрийн өмчийн цэцэрлэгийн тоо өсч, хувийн цэцэрлэгүүдийн тоо буурсан. Үүнтэй адил хүүхэд харах үйлчилгээний тоо ч харилцан адилгүй өөрчлөгдөж эхэлсэн. Өмнө нь хоёр настай хүүхдүүд цэцэрлэгт хэвийн хамрагддаг байсан болохоор хүүхэд харах үйлчилгээний хэрэгцээ бага байлаа. Мөн хоёр настай хүүхдүүд цэцэрлэгт явсны дараа өвчлөх тохиолдол их байдаг учраас тэднийг өндөржүүлсэн бэлэн байдлын үед цэцэрлэгт хамруулахгүй байх шийдвэрийг гаргасан. Тиймээс хоёр настай хүүхдүүдийн эцэг, эхчүүд хүүхдүүдээ хүүхэд харах үйлчилгээнд хамруулах хэрэгцээ үүсээд байна. 

-Батлуулсан хоёр тэрбум төгрөгийн зарцуулалт хэрхэн хийгдэж байна вэ?

-Хоёр тэрбум төгрөгийг хэрхэн зарцуулахыг хуулинд тусгасан байдаг. Энэ нь нэг хүүхдэд ногдох хувьсах болон хоолны зардлаар тооцогддог. Нэг хүүхдийн хоол, хувьсах зардлыг хүүхдийнх нь тоогоор тооцож тухайн төвд өгдөг. Энэ зардлуудын 60 хувиас хэтрэхгүй төлбөрийг эцэг, эхчүүдээс  авах ёстой. Хүүхэд харах үйлчилгээ эрхлэгч нар төрөөс дэмжлэг авахаас гадна эцэг, эхчүүд тодорхой хэмжээний төлбөр төлдөг үйлчилгээ. Мөн хүүхэд харах үйлчилгээ эрхлэгч болон эцэг эхийн итгэлцэл сайн дурын гэрээгээр зохицуулагддаг.

-Улсын хэмжээнд 159 албан ёсны хүүхэд харах үйлчилгээний газар байдаг. Харин энэ жил цэцэрлэгт хамрагдаж чадаагүй 77 мянган хүүхэд байгаа. Эдгээр хүүхдэд хүүхэд, харах үйлчилгээний хүрэлцээ хангамж хүрэлцэхгүй мэт санагдаж байна?

-Хүүхэд харах үйлчилгээг сонгох нь эцэг, эхчүүдийн сонголт. Ээжүүд хүүхдээ гэртээ харж болно. Зөвхөн өнгөрсөн жил цэцэрлэгт хоёр настай хүүхдүүдийг авдаг байхад 159 төв ажиллаж байсан. Үүнээс өмнө илүү олон төв үйл ажиллагаа явуулж байсан. Судалгаа шинжилгээ хийгдэж дууссаны дараа зөвшөөрөлтэй байгууллагуудтай холбогдоно.  

-Үйл ажиллагаа явуулах газрууд ямар шаардлагуудыг хангасан байх ёстой вэ?

-Өндөржүүлсэн бэлэн байдлын үед боловсролын байгууллагуудын үйл ажиллагаа явуулах түр журам батлагдсан. Хүүхэд харах үйлчилгээнд ч мөн адил тусгайлан мөрдөх журмуудыг хүргүүлсэн. Ялангуяа хоёр настнуудыг авах шаардлагыг илүү нарийвчлан төлөвлөн гаргасан байгаа. 

-Хүүхэд харах үйлчилгээ эрхлэгчийн боловсрол, үйл ажиллагаа явуулах хүний нөөцөд хэрхэн анхаардаг вэ?

-Хуулийн зохицуулалтад 18-60 хүртэлх насны бүрэн дунд боловсролтой иргэн хүүхэд харах үйлчилгээг эрхэлнэ гэж заасан байдаг. Хүүхэд харах үйлчилгээг эрхлэх төвүүдэд сум, дүүргийн Засаг дарга тусгай зөвшөөрөл олгодог. Мөн хүүхэд харагч тусгай хүүхэд хамгаалал, бага насны хүүхэдтэй харьцах арга зүйн чиглэлээр тусгай сургалтад заавал хамрагдсан хүмүүс энэхүү үйлчилгээг эрхэлнэ. Энэ жил өндөржүүлсэн бэлэн байдлын үед ажиллах хүмүүсийг журмын дагуу сургалтад хамруулна.

-Хүүхэд харах үйлчилгээг эцэг, эхчүүд өдөр өнжүүлэх төвтэй адилтгаж ойлгодог. Хүүхэд харах үйлчилгээ, өдөр өнжүүлэх төвийн ялгаа юу вэ?

-Хүүхдүүдийн хамрагдах насны хувьд ялгаатай. Хүүхэд харах үйлчилгээнд 2-6 хүртэлх насны хүүхдүүдийг хамруулдаг. Хүүхэд харах үйлчилгээ өөрийн гэсэн хууль эрхзүйн орчин, стандарттай , төрөөс санхүүжилт олгодог зохицуулалттай. Өөрөөр хэлбэл, цэцэрлэгийн насны хүүхдүүдийг иргэд хардаг үйлчилгээ. Өдөр өнжүүлэх төвийн хэрэгцээ ЕБС-ийн бага ангийн хүүхдүүдэд их үүсдэг. Өдөр өнжүүлэх төв нь боловсролын үйлчилгээ биш эцэг эхчүүд өөрсдөө тохиролцож,  төлбөр төлж энэхүү үйлчилгээг авдаг. Ихэвчлэн бага боловсролын багш нар хариуцан ажилладаг.