2020 оны 11-р сарын 18
16 цаг 07 минут

Цахим загасчлалын анатоми

Алим гэхэд А үсэг”. Бид “Цагаан толгой”-г ингэж суралцдаг. Тэгвэл дижитал шилжилт эрхгүй явагдаж буй энэ үед цахим “Цагаан толгой”-д зайлшгүй нэвтрэх хэрэгцээ шаардлага хүн бүрийн өмнө тулгараад байна. Үндэсний статистикийн хорооноос гаргасан дүн мэдээнд, энэ оны эхний хагас жилийн байдлаар цахим мэдээллийн аюулгүй байдлын эсрэг гэмт хэрэг хоёр дахин өсчээ. Зөвхөн өнгөрсөн жил гэхэд л цахим залилангийн улмаас нийт 13 тэрбум төгрөгийн хохирол учирсан аж. “Загасчлал гэхэд ордог З” үсэг буюу цахим залилан болон өгөөш хаяж хохирогчдыг олзолдог phishing гэх үйлдлийг хэрхэн таних, урьдчилсан сэргийлэх аргуудыг хуваалцаж буйн учир энэ.

Өгөөш 1: Сониучирхал өдөөх фэйсбүүкийн холбоос

  • Сүүлийн үед манай улсын иргэдийн фэйсбүүк хаягийн нэвтрэх нэр, нууц үгийг хууль бусаар олж авч, мэдээллийг өөрчлөх, ойр дотны танил хүмүүсээс нь зээл тусламж хүсэх байдлаар мөнгө шилжүүлүүлэх залилан ихэссэн. Та нэвтрэх нууц үгээ хэнд ч хэлж болохгүйг сайн мэддэг нь лавтай. Харин цахим залилагчдын өгөөш хаядаг түгээмэл арга бол хуурамч холбоос юм. Сэтгэл гижигдэм, эсвэл чих сэртийлгэх гарчигтай мэдээ нийтэлж, хуурамч холбоосоор дамжуулан жинхэнэ мэт харагдах фэйсбүүк хаяг, цахим хуудаст нэвтрүүлснээр иргэдийн фэйсбүүкийн нэр, нууц үгийг олж авдаг. Тэгэхээр мэдээллийн баттай эх сурвалж бүхий сувгуудад итгэх, дуулиан шуугианыг өрдсөн, элдэв жигтэй мэдээлэл бүхий холбоос руу нэвтрэхгүй байх, нууц үгээ тогтмол солих, танихгүй хүнээс найзын хүсэлт авахгүй байх, чаатлахгүй байх нь хувийн санхүүгээ хамгаалж буй нэг үйлдэл юм.

Өгөөш 2: КОВИД-19

  • Өөдгүй этгээдүүд зальхай учраас л залилагч гэж нэрлэгддэг нь мэдээж. Ялангуяа, цар тахал гарч, нийтээрээ түгшүүрт автсан энэ үед тухайн цаг үеийн мэдээллийг өгөөш болгон ашиглаж, жинхэнэ юм шиг харагдах хуурамч мэдээлэлтэй сайт руу оруулах, “Ковид-19”-тэй холбоотой мэдээлэл, тархалтыг харуулах аппликэйшн татуулах зэрэг аргыг ашиглан, хүмүүсийн хувийн санд нэвтрэх, банкны мэдээллийг олж авах бусармаг явдал дэлхий даяар гаарч байна. Тиймээс цаг үеийн шуурхай мэдээллийг зөвхөн албан ёсны эх сурвалжаас авах ёстой. Мөн цар тахлын үед эрүүл мэндийн байгууллагын нэрийг ашиглан иргэдийг хуурч, бүртгэл хийх халхавчаар хувийн мэдээллийг нь авах луйвар ихэсдэг. Үүнээс гадна амны хаалт, ариутгалын бодис, хамгаалах хувцас хэрэгсэл зэрэг бараа бүтээгдэхүүн нийлүүлэхтэй холбоотой заруудад өндөр сонор сэрэмжтэй хандахыг Интерполоос анхааруулжээ.

Өгөөш 3: Дэндүү сайхан санал

  • Гэрээсээ цахимаар ажиллах, бараа бүтээгдэхүүн худалдах, худалдан авах харилцаа нэмэгдсэн энэ үед онлайнаар хийж болох өндөр ашигтай ажлын санал тавих, онлайн бизнес болон бүтээгдэхүүн санал болгох зэрэг залилангийн аргууд нэмэгджээ. Өөрөөр хэлбэл, санхүүгийн луйварчид тухайн үед иргэдэд тулгамдсан асуудал дээр тоглолт хийдэг учир хялбар аргаар их мөнгө олох боломж амласан саналуудад няхуур хандаж, ухаалаг байхаас өөр замгүй. Ганцхан удаа нягтлах, шалгахаас төвөгшөөх нь таныг санхүүгийн эрсдэлд оруулж болзошгүйг битгий мартаарай.

Өгөөш 4: Цахим шуудангийн загасчлал

  • Цахим залилан буюу phishing-ын анхны гэж хэлж болох нэг хэлбэр бол цахим шуудан илгээх. Танихгүй хаягаас анхаарал татсан утга агуулгатай и-мэйл илгээж мэднэ. Үгүй бол харин ч энгийн, гэнэ сэрэггүй и-мэйлд дарах холбоос, татах хавсралт хамт илгээсэн байж болно. Тийм учраас сэжиг бүхий хавсралттай, үл таних хаягаас ирсэн и-мэйлийг нээхгүйгээр устгаж хэвших, харилцдаг байгууллага, хүнийхтэй төстэй хаяг бол эхлээд утсаар нягталж асуух нь зөв юм. Таны цахим шууданд интернэт, мобайл банкны тань холбоос байх нь түгээмэл учраас и-мэйлээ шалгасны дараа бүрмөсөн гарах, нууц үгээ аливаа төхөөрөмжид сануулахгүй байх нь зүйтэй.


/
“Цахим залилангаас урьдчилан сэргийлэх олон улсын долоо хоног”-ийн хүрээнд тус зөвлөмжийг  ХААН Банктай хамтран хүргэлээ./

АНХААРУУЛГА: Уншигчдын бичсэн сэтгэгдэлд zaluu.com хариуцлага хүлээхгүй болно. Манай сайт ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан бөгөөд мөн IP хаяг ил гарсан тул Та сэтгэгдэл бичихдээ бусдын эрх ашгийг хүндэтгэн үзнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй.

Шинэ мэдээ

СУДАЛГАА: 2023 оны эхний улирлын шилдэг 10 улстөрч болон намуудын РЕЙТИНГ5 сар 30. 15:30С.Чинзориг Засгийн газрынхаа "5Ш" ажиллагааны эсрэг ажиллаж байна5 сар 25. 13:33Таеквон-до: “ЭХЛЭЛИЙН ЦОМ-2023” олон хотын нээлттэй тэмцээн эхэллээ4 сар 22. 14:26Ноён Бондгор: Улс төрч, бизесмэн, урлагийнхантай дайн зарлалаа4 сар 21. 20:05"50 тэрбумын схем үү"4 сар 11. 16:48НЗДТГ-ын даргын үүргийн түр орлон гүйцэтгэгч учраас И.Баатархүү тендерээр “жонглёрдоод” байна уу4 сар 11. 8:49Хөгжлийн банкны өр “өр биш”, тендерийн хууль “хууль биш”…4 сар 10. 14:46 Б.Эрдэнэбатад Ариг банкнаас авсан 11.6 тэрбум төгрөгөө төлөх шаардлага хүргүүллээ4 сар 5. 8:45Засгийн газраас “Эрдэнэс тавантолгой”-н БЭТ-р томилогдсон Ж.Ганбат нь өөрөө нүүрсний хулгайд оролцоод байгаа юм бишүү?4 сар 4. 17:27Насанд хүрэгчид, мастер ангилалын Таеквондогийн улсын аварга шалгаруулах тэмцээн эхэллээ4 сар 1. 11:11Олон улсын таеквон-догийн Монголын холбооны ерөнхийлөгчөөр Э.Галбадрал сонгогдлоо3 сар 13. 20:03СУРВАЛЖИЛГА: ЗУРГААХАН орыг “сахих“ 600 хүний хувь заяа цаг хугацаатай УРАЛДАЖ байна...3 сар 13. 12:46ITF таеквондогийн бага нас, өсвөр үеийн “МОНГОЛ УЛСЫН АВАРГА”-ууд өнөөдөр тодорно3 сар 12. 18:12Улаанбаатарын хөшөөнүүд чихэвч зүүх болжээ3 сар 9. 15:47Г.Мөнхбаяр: Виртуал хөрөнгийн зах зээлд койн, токен гаргах нь гэмт хэрэг биш. Түүнийг мөнгө угаах хэрэгсэл болгож бусдыг хохироож байгаа нь гэмт хэрэг юм2 сар 17. 9:18“Бүх хайрыг бүсгүйчүүддээ” хошин урлаг, рок поп, цирк нийтийн дуучдын нэгдсэн шоу тоглолт болно2 сар 16. 11:42Д.Чанцалням: Багш хүн оюутнуудаа эхийн хайраар хайрлаж, хамгаалж явах ёстой2 сар 10. 11:17Цаначин ГЭР БҮЛ..2 сар 9. 18:30"Хуулиа дээдэлж, үүргээ биелүүлье, Хүүхдийн тэтгэлэг-Хүүхдийн ирээдүй"2 сар 9. 15:54Орхон аймагт өвлийн спортоор хичээллэгсдийн тоо ГУРАВ дахин нэмэгджээ2 сар 7. 16:45Ихэс дээдсээ, иргэдийнхээ амь насанд ЗАНАЛХИЙЛСЭН ЗАСАГ НОЁНЫГ яах вэ?2 сар 7. 14:59Орхон аймагт өвлийн спортын наадам снөүбоардын төрлөөр эхэллээ2 сар 6. 12:35“Найрамдал”-г ашиг сонирхолын зөрчилтэй эрхмийн савраас аваръя1 сар 12. 19:25Баянгол дүүргийн ИТХ-ын дарга Б.Сэмжидмаа “буцалтгүй тусламж” нэрээр төлөөлөгчиддөө 370 сая төгрөг цохож “хахуульдав” уу1 сар 10. 10:42Харааны бэрхшээлтэй хүүхэд төрүүлснээсээ болж хямарч, цонхоороо үсэрч амиа алджээ1 сар 1. 11:19Дамирангийн Энхбатын хүүхдүүд Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ, УИХ-ын дарга Ш.Занданшатар нарт хандан өргөдөл гаргажээ2022, 12 сар 27. 12:20Зөвлөлдөх зөвлөлийн бүрэлдэхүүнд нэр дэвшигчийг бүртгэж байна2022, 12 сар 23. 11:57Халдвараа хумиж чадаагүй Эрүүл мэндийн сайд Т.Мөнхсайхан, ТНБД Я.Амаржаргал нар халаа сэлгээ хийж, цар тахлын үед олон хүнийг ажилгүй болгож байна2022, 12 сар 23. 9:00Эрүүгийн хууль хэрэгжихэд 10 хоногийн хугацаа үлдсэн нь Шүүх дээр дараалал үүсгэжээ2022, 12 сар 20. 20:39ЗТХ-ийн сайд С.Бямбацогт Б.Хурцын компанид давуу байдал бий болгосон уу2022, 12 сар 19. 13:20
© 2008 - 2023 он. Зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан.